Giáo dục thiên niên kỷ thứ ba (Tập III)

13-Trường Kitô có sứ mạng hiệp hòa một nền văn hóa với đức tin Kitô.

Hoặc là đức tin Kitô thấm nhuần văn hóa của từng xứ sở, từng đất nước dân tộc để thanh lọc và siêu nhiên hóa theo đạo Phúc Âm của Chúa Kitô là Thày Thiên Hạ, là Ánh Sáng thế gian, là Chân Lý, là Đàng và là Sự Sống. Kitô-giáo là muối, là men: làm cho một nền văn hóa dân tộc trỡ nên tinh tuyền và được thánh hóa. Chúa Giêsu đã phán cùng các Tông Đồ vả những tín hữu của Ngài: Hãy là ánh sáng thế gian.

+ Trường Kitô phải là như một ngọn đèn, hoặc một vì sao soi sáng các linh hồn , chỉ bảo đàng lành, dạy chân lý của Chúa cho các linh hồn biết và tin. "Các con hãy là muối" gìn giữ các dân các nước trong sự thật, trong sự thiện.
+ Trường Kitô là như ngọn hải đăng, như một vì sao soi sáng các linh hồn đi trên đường lành trong chân lý để về cùng Thiên Chúa Cha.
+ Trường Kitô dạy chân lý và luân thường đạo lý: về mọi sự, mọi môn học trong chương trình một lớp học, một nhà trường, không gì là dối trá, là tội ác trong một nhà trường Kitô.

Ánh sáng là sự lành nhân đức, là lẽ phải, là sự thật, dạy cho học trò quan niệm đời sống như thánh Ý Thiên Chúa Tạo Hóa đã in trong lương tâm con người từ thuở ban đầu.

Cách dạy học trong một nhà trường Kitô thì đồng thời học  và hành: học để biết và đồng thời cũng để tập học sinh phán đoán cho ngay chính, phân biệt thiện với ác, học biết Ý Thiên Chúa định loài người phải yêu sự lành ghét sự dữ; luyện óc phán đoán, phân biệt lành với dữ, phân biệt chân lý và sự sai lầm, tập luyện dùng quyền tự do chọn sự lành tránh sự dữ, theo chân lý và từ biệt sai lầm. Như vậy là trở nên người khôn ngoan, người có học thức. Chính Thiên Chúa muốn cho tất cả mọi người tin kính Ngài và vâng phục Ngài.

Người con của Đấng Tối Cao thì tin như vậy, sống như vậy trong đức tin, đức cậy, và đức mến siêu nhiên. Đó là sứ mạng của trường Kitô: giáo dục con em sống theo đạo làm người. "Đạo làm con của Thiên Chúa Hóa Công Hằng Sống".

Trong chương trình giáo dục Kitô, không có sự tách biệt thời gian học hỏi và thời gian luyện óc phán đoán và lòng đạo đức, cũng không có phân ly việc sưu tầm kiến thức với sự tăng trưởng khôn ngoan.

Chương trình những môn học hỏi không phải chỉ học để biết nhiều sự việc, nhiều khoa học và kỹ thuật... nhưng còn phải biết khám phá ra những sự chân thật và phân biệt với những dối trá.

Nhà trường Kitô là một trung tâm tìm sự thật và luyện đức hạnh vì thế cho nên đòan giáo sư phải là những người xác tín mạnh mẽ về sứ mạng nhà giáo phải có khiếu năng liên tục thi hành sứ mạng giáo huấn và tập luyện học trò trên đường học vấn và tu thân tích đức.

Trường Kitô đòi hỏi tất cả mọi môn giảng dạy phải qui tụ vào việc đào tạo những con người trưởng thành trong tâm trí và trong chí quyết tìm kiếm chân thiện mỹ và nuôi lòng đạo đức. "Ân cần học hỏi có nghĩa là yêu thích, mộ mến." (sách Khôn Ngoan: 6,17)

Mộ mến sự gì? Mộ mến sự khôn ngoan, lẽ phải, sự thật, lẽ công bằng, thánh thiện, và Thiên Chúa là Đấng đã tạo ra vũ trụ và bản thân con người.

14-Theo sứ mạng và ý muốn của Giáo Hội, thì nhà trường Kitô phải mở cửa cho mọi trẻ em, mọi thanh niên thiếu nữ, mọi người cần được giáo huấn và giáo dục để nên người.

Thế nhưng Giáo Hôi còn quan tâm đặc biệt đến những người yếu kém về mặt kinh tế. Một cách rõ ràng hơn: Giáo Hội quan tâm đến những trẻ con, thanh niên thiêu nữ thuộc thành phần nghèo túng trong xã hội.

Giáo hội ao ước nhà trường kitô-giáo day cho trẻ em biết đọc biết viết, biết những điều căn bản trí tri, tập luyện nghề nghiệp, cầm trong tay một kế sinh nhai, nuôi thân và gia đình để sống xứng hợp với phẩm chức một con người là con của Thượng Đế. "Trường Kitô mưu ích chung cho xã hội loài người."

15- Một trường học không thể nào tự tách biệt khỏi những trường học khác và tổ chức giáo dục quốc tế!

Trái lại trường học Kitô phải liên hệ với thế giới chính trị, kinh tế, văn hóa và với toàn thể nhân loại. Vì rằng: Một con người sống trên trần gian thì liên đới với toàn thể nhân loại. "Người trong bốn biển đều là anh em" (Khổng Tử) , "Tôi là công dân của hoàn vũ" (Socrates).

Chúa Giêsu dạy:" Các con chỉ có một Cha Ngự ở trên trời" nghĩa là tất cả mọi người trong nhân loại đều là anh em chị em với nhau trong tình yêu Thiên Chúa Tạo Hóa. Chân lý ấy là luật căn bản cho mọi trường học và mọi hành động giáo dục con em. Ghi khắc trong tâm khảm trẻ con và trong thanh niên thiếu nữ tình yêu thiết tha đối với loài người, và tôn trọng mọi người, yêu thương mọi người như anh em chị em một nhà.

Trường Kitô phải giữ lấy thế đứng của mình trong lòng nhân loại. Vì vậy cho nên trường Kitô phải chống lại tất cả mọi luật lệ và kế hoạch hoặc dư luận đề xường sự chia rẽ, sự dị biệt chủng tộc màu da, tiếng nói hoăc nòi giống, phe phái chính trị, hoặc tôn giáo, chủ trương nuôi lòng hận thù, ghen ghét chống đối và tạo chiến tranh tiêu diệt lẫn nhau.

Như vậy thì trường Kitô không phải là một trường tư, một trường giành riêng cho một tôn giáo hoặc một phe phái chính trị, hoặc tầng lớp xã hội nào. Trường Kitô là trường mở rộng cửa đón tất cả mọi trẻ em và thanh niên thiếu nữ hoặc người trưởng thành hoặc tuổi tác còn muốn học hỏi và suy tư và khuyếch trương trí óc, và mở mang văn hóa cho bản thân mình để sống trong ánh sáng của chân lý và sự thiện.

Từ thủơ khởi nguyên trường Kitô đã được Giáo Hội Công Giáo đề xướng: vì thế trường Kitô có tính cách bao quát tòan thể nhân loại do bản tính và sứ mạng của Giáo Hội Công Giáo (Catholique: nghĩa là bao qúat hoàn cầu nhân loại không loại trừ ai, không loại trừ dân tộc nào).

Tiếng Chúa Giêsu kêu gọi:" Tất cả mọi người hãy đến cùng Thày". Cũng như Thày Khổng Tử đã giang hai tay đón nhận mọi người trong hoàn cầu như anh em với nhau. Cũng như Đức Phật đã rao giảng đạo "Từ Bi" cho mọi người trong thế gian.

Chúa Giêsu truyền lệnh cho các Tông Đồ đi rao giảng tin mừng cho tất cả mọi dân mọi nước thế gian. Vậy trường Kitô không dành riêng cho người theo đạo công giáo mà thôi. Trường Kitô mở cửa đón nhận tất cả mọi trẻ học sinh không kỳ thị tôn giáo khác hoặc chủng tộc nào khác.

16-Vì vậy cho nên trừòng Kitô khởi xướng một cuộc đối thoại xây dựng với những quốc gia và với những nhà cầm quyền chính trị trong các nước trên địa cầu.

Cuộc đối thoại và cộng tác ấy phải đặt nền tảng trên một sự cung kính lẫn nhau, nhìn nhận lẫn nhau mỗi bên có sứ mạng và phận sự riêng của mình trong nghĩa vụ chung là phụng sự nhân loại.

Để thực hiện nghĩa vụ chung ấy, trường Kitô đòi có chỗ đứng của mình trong hệ thống trường học của các quốc gia, và trong luật pháp của mọi nước, mọi tiểu bang. Một cách đặc biệt trường Kitô đòi cho mạng sống của mỗi cá nhân được tôn trọng, và tất cả mọi nhân quyền của con người phải được bảo đảm và tôn trọng trong tất cả mọi quốc gia, mọi gia đình, mọi chính phủ, trên hoàn cầu và khởi điểm từ sự tôn trọng mạng sống của con người; và quyền tự do hành động tôn giáo,sống đời đạo đức, và tín ngưỡng của từng cá nhân. Và trường Kitô có phận sự và có quyền giảng dạy về những nhân quyền căn bản ấy trong chương trình giáo huấn của mình.

Ấy là sứ mạng và lý do tồn sinh của trường Kitô giữa lòng nhân loại, trong các quốc gia và các dân tộc trên hoàn cầu.

Frère Kế, fsc.

viết bài trên đây căn cứ vào văn kiện của
Thánh Bộ Tòa Thánh Vatican
đảm trách giáo dục trong các trường học Kitô.