Phỏng vấn Đức Hồng Y
Roger Etchegaray, nguyên Chủ tịch Hội Đồng Tòa Thánh Công Lý và Hòa Bình
Ngày 11 tháng 10 tới đây, Thượng Hội
Đồng Giám Mục về truyền giảng Tin Mừng sẽ khai diễn tại Roma, nhân kỷ niệm 50
năm khai mở Công Đồng Chung Vatican II và 20 năm công bố cuốn Giáo Lý của Giáo
Hội Công Giáo. Gợi lại các biến cố và các kỷ niệm cách đây nửa thế kỷ, cũng là
một cách giúp chúng ta hiểu biết tầm quan trọng và hoa trái mà Công Đồng đã dem
lại cho Giáo Hội.
Sau đây là bài phỏng vấn Đức Hồng Y
Roger Etchegary, nguyên Chủ tịch Hội Đồng Tòa Thánh Công Lý và Hòa Bình, về một
số kỷ niệm Công Đồng. Chính trong thời Công Đồng mà linh mục Etchegaray đã có
dịp tiếp xúc với các thần học gia Pháp nổi tiếng như: Henri de Lubac, Gustave
Martelet, Henri Rondet, Marie Dominique Chenu, Yves Marie Congar vv...
+++
Hỏi: Thưa Đức Hồng Y, vào thời khai mở Công Đồng Chung Vatican II, Đức Hồng
Y còn là một linh mục trẻ, có phải vậy không?
Đáp: Vâng, tôi đã không ở trong số
những người “làm nên Công Đồng”, nhưng tôi đã có được ơn thánh sống Công Đồng
dưới bóng các Giám Mục. Đó là một cuộc phiêu lưu mà tôi đã không bao giờ ra
khỏi nó nữa.
Hỏi: Đức Hồng Y có còn giữ kỷ niệm nào của ngày 11 tháng 10 năm 1962, khi
Công Đồng khai mạc không?
Đáp: Đó đã là một kinh nghiệm tinh thần
lay động và soi sáng lương tâm của các vị chủ chăn của chúng ta. Tôi còn nhớ y
như ngày hôm qua đây, diễn văn của Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII, và thánh lễ của
Đức Hồng Y Eugène Tisserant, với bộ râu dài nổi tiếng của người. Điều đã đánh
động tôi, đó là tính cách đại đồng của Giáo Hội, với sự tham dự của 2.500 Giám
Mục và sự hiện diện lần đầu tiên của khoảng 20 quan sát viên của các Giáo Hội
chia rẽ. Cả ngày nay nữa, người ta cũng kinh ngạc về số các buổi thảo luận
chung: tất cả là 1.500 giờ được thu băng. Tôi cũng bị ấn tượng bởi cung cách
khéo léo của Đức Cha Pericle Felici trong việc duy trì hướng đi của bốn khóa
họp.
Hỏi: Đức Hồng Y có cảm tưởng gì khi thấy Đức Roncali, nguyên Sứ Thần Tòa
Thánh tại Pháp, làm Giáo Hoàng?
Đáp: Việc Đức Roncali được bầu làm Giáo
Hoàng đã khiến cho tôi rất vui. Tôi đã quen ngài từ thời ngài còn là Sứ Thần
Tòa Thánh tại Pháp, và đã có lần làm tài xế cho ngài, khi ngài viếng thăm giáo
phận Bayonne hồi tháng 7 năm 1951. Ngài xin tôi mua cho ngài một chiếc mũ berê
vùng Basque, nhưng tôi đã không mua được, vì không có số vừa với ngài. Trong
thời Công Đồng, tôi đã có ấn tượng rất mạnh bởi sự điềm tĩnh của ngài và thái
độ tín thác tương lai cho Chúa Thánh Thần. Khi một nhà báo hỏi ngài là ngài chờ
đợi gì nơi Công Đồng Chung Vatican II, ngài trả lời “Tôi không biết rõ”, rồi
ngài dẫn nhà báo tới cửa sổ, mở cửa sổ ra và nói: “Ít nhất là một ít khí trời
mát mẻ!”. Trong hình ảnh ấy, có lẽ có một sức mạnh ngôn sứ của một vị Giáo
Hoàng cao niên, cương quyết làm cho Giáo hội được trẻ trung hơn và cập nhật hóa
Giáo Hội với thời đại mới và các vấn đề mới.
Hỏi: Riêng Giáo Hội Pháp đã đóng góp cho Công đồng những gì, thưa Đức Hồng
Y?
Đáp: Phần đóng góp của Giáo Hội Pháp đã
rất đáng kể, nhất là nó năng động và liên quan tới nhiều lãnh vực được đề cập
tới. Đã có tất cả 210 bài phát biểu về tất các lược đồ trong bốn khóa họp của
Công Đồng. Trong số 5 vị phó thư ký của Công Đồng, có vị Quốc Vụ Khanh tương
lai của Đức Giáo Hoàng Phaolô VI, là Đức Cha Jean Villot. Phần đóng góp của các
dự thính viên cũng đáng kể, trong đó có một nam giáo dân đầu tiên là triết gia
Jean Guitton và một nữ giáo dân là bà Marie Luise Monnet, người sáng lập Phong
trào Công Giáo Tiến Hành và là em gái của ông Jean Monnet. Ngoài ra, trong số
các quan sát viên, cũng có thầy Roger Schutz, tu viện trưởng tu viện đại kết
Taizé và thầy Max Thurian, thuộc cùng tu viện.
Hỏi: Nhưng một đóng góp đặc biệt đến từ các nhà thần học của ”Nền thần học
mới”, có đúng thế không, thưa Đức Hồng Y?
Đáp: Điều gây ngạc nhiên, khi chúng ta
nhìn với con mắt ngày nay, đó là số các chuyên viên người Pháp và các vị thuộc
nhiều dòng tu khác nhau, đứng đầu là dòng Tên và dòng Đa Minh. Đối với một số
vị, thì Công Đồng là dịp để các vị được tái lập, sau khi bị Thánh Văn phòng,
tên cũ của Bộ Giáo Lý Đức Tin, cấm đoán. Chẳng hạn tôi nghĩ tới cha Congar, cha
De Lubac, và ngay cả cha Chenu nữa. Để giúp đỡ các Giám Mục Pháp, nhiều vị đã
sáng lập ra tờ thông tin “Nghiên cứu và tài liệu”, “Études et documents” của
Hội Đồng Giám Mục Pháp mà tôi là người phụ trách với nhiệm vụ chuẩn bị các lược
đồ của các vấn đề được thảo luận trong Công Đồng. Chính nhờ các lược đồ đó mà
phần đóng góp của các nghị phụ Pháp đã có tinh cách định đoạt và giúp các Giám
Mục hiểu rõ đề tài tranh luận.
Hỏi: Thưa Đức Hồng Y, người ta đã luôn luôn nghĩ rằng Đức Cha Helder Camara,
người Brasil, có thể là tiếng nói của dân nghèo tại Công Đồng. Đức Hồng Y có
quen biết Đức Cha Camara không?
Đáp: Đức Cha Helder Camara đã là một
nhân vật phức tạp và đồng thời, mâu thuẫn. Đức cha là người nhút nhát, nhưng
tháo vát và hiện diện khắp nơi. Tôi tin rằng trong Công Đồng, đã không có Giám
Mục nào khác đã đẩy mạnh dấn thân của một mục tử giáo phận như ngài, đến độ
viết tới 290 thư luân lưu, với các phương tiện thô sơ mà ngày nay chúng ta khó
mà tưởng tượng nổi, và gửi cho một mạng lưới các cộng sự viên người Brasil, mà
ngài gọi là gia đình của ngài. Sự tham dự của ngài vào chương trình của Công
Đồng rất là gương mẫu, và ngài hoạt động ngầm đàng sau hành lang, kể cả với các
buổi canh thức cầu nguyện cho Công Đồng đạt kết qủa mỹ mãn và đem lại nhiều hoa
trái cho Giáo Hội, nhưng Đức Cha Camara đã không bao giờ lên tiếng giữa các
nghị phụ. Nhưng đối với Đức Cha, Công Đồng đã là một thảm kịch lớn, vì nó liên
quan tới quang cảnh của toàn thế giới.
Hỏi:
Trong các năm họp Công Đồng, Đức Hồng Y cũng đã quen biết một vị Giám Mục hoàn
toàn khác biệt: đó là Đức Cha Marcel Lefèvre Giám Mục Dakar, có phải vậy không?
Đáp: Vâng, hồi đó gương mặt của Đức Cha
Lefèvre có nổi, nhưng một cách kín đáo. Chỉ từ năm 1970, khi Đức Cha Lefèvre
định cư tại Ecône bên Thụy Sĩ, thì ngài mới tuyệt đối hóa lập trường của mình.
Tôi đã biết Đức Cha Lefèvre tại Roma, khi tôi còn là sinh viên theo học tại đại
chủng viện Pháp, do các cha dòng Chúa Thánh Thần điều khiển, mà Đức Cha Lefèvre
có lẽ sẻ trở thành Bề trên tổng quyền của dòng. Sau khi viếng thăm một cuộc
triển lãm do tôi tổ chức về Phi châu, ngài đã hỏi tôi có muốn gia nhập dòng
truyền giáo của ngài không. Trái lại, trong thời Công Đồng, ngài đã mời tôi hai
lần vào nhóm nhỏ chống lại Công Đồng, mà ngài hướng dẫn cùng với Đức Cha
Geraldo de Proen a Sigaud, Tổng Giám Mục Diamantina bên Brasil. Tiện đây, tôi
cũng xin lưu ý là Đức Cha Lefèvre đã ký nhận tất cả các tài liệu của Công Đồng,
đặc biệt là các tài liệu về phụng vụ và đại kết, ngoại trừ hai tài liệu trong
đó có tài liệu về tự do tôn giáo.
Hỏi: Thưa Đức Hồng Y, sau 50 năm khai mở Công Đồng, Công Đồng Chung Vatican
II đã truyền lại cho giới giới trẻ, gia tài nào?
Đáp: Tôi tin rằng đường hướng giải
thích giúp hiểu sức nặng và giá trị của Công Đồng Chung Vatican II, cả ngày nay
nữa, có thể tìm thấy nơi các lời của Đức Gioan Phaolô II và của Đức Thánh Cha
Biển Đức XVI, khẳng định rằng: ”Công Đồng Chung Vaticcan II là một địa bàn chắc
chắn cho ngàn năm thứ ba”. Dĩ nhiên, có thể xem ra là Công Đồng Chung Vatican
II xa rời chân trời của chúng ta, mà nói thật ra, là nó không còn là cùng một
chân trời đó nữa. Nhưng kiểm thực việc tiếp nhận Công Đồng khởi hành từ trực
giác và từ tinh thần của nó dẫn đưa Giáo Hội một cách đồng thời trên một lằn
tới và một lằn khởi hành. Thời gian ngăn cách chúng ta với các biến cố và các
giao động thời hậu công đồng cho phép chúng ta còn nhận ra hơn nữa, nhưng chăc
chắn là một cách khác, ơn thánh mà Công Đồng đã làm nảy sinh ra. Công Đồng
Chung Vatican II đang ở trong tay các con cái của nó, hơn là trong tay các Nghị
Phụ hầu như đã qua đời cả rồi.
(Avvenire 03-5-2012)
Linh Tiến Khải
(Nguồn: RVA)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét