Trong
bài viết về những vui buồn trong một năm học giáo lý trên website Công
giáo Vietcatholic News mới đây, chúng tôi đã nêu lên những băn khoăn khi
thấy tinh thần thế tục của xã hội Việt nam ảnh hưởng đến các em giáo lý
khá nhiều. Bây giờ nhìn vào khía cạnh khác, chúng ta lại thấy ảnh hưởng
của xã hội cũng phần nào tác động đến giáo lý viên nữa, trong đó có
việc trách mắng và xử phạt nặng nề đối với các em.
Khi
dò tìm từ khoá “phạt học trò nặng nề” trên các website, người ta có thể
tìm thấy hàng trăm ngàn kết quả. Trong xã hội này dường như hình phạt
được áp dụng quá đáng trong giáo dục, và có lẽ đó cũng là một trong
những nguyên nhân làm giáo dục sa sút.
Trong
việc giảng dạy giáo lý, việc áp dụng hình phạt nặng nề hoặc không đúng
lúc do ảnh hưởng từ xã hội bên ngoài có thể làm các em chán học hoặc lỗi
bác ái với các em. Do đó, khoa sư phạm giáo lý xác định “kỷ luật là
quan trọng nhưng không phải là mục tiêu cuối cùng”. Và giáo lý viên chỉ
nên lên án cái sai, cái xấu, chứ không nên chú tâm trừng trị các em.
Xin
đưa ra một ví dụ cụ thể. Mới đây, trong một lớp Chiên non, các em bị
giáo lý viên phạt ngồi nán lại trong lớp, ngồi im không làm gì, cả lớp
bị cho ra trễ vì các em ồn ào, không giữ trật tự. Cũng cần nhắc lại là ở
lớp Chiên non, các em mới chỉ lên 6 hay 7 tuổi.
Nếu
xét về mặt sư phạm, lối xử phạt như thế hơi tàn nhẫn và thiếu bác ái.
Khi các em bị phạt ngồi im trong lớp thì hai giáo lý viên ra ngoài đứng
nói chuyện, phòng học thì nóng bức vì nắng chiếu thẳng vào, phụ huynh
thì phải đứng chờ các em dưới sân.
Việc
giữ trật tự trong lớp thuộc về kỹ năng và nghiệp vụ của người dạy học,
không phải hễ cứ lớp ồn ào là phạt cả lớp. Điều này chúng tôi sẽ phân
tích ở một dịp khác. Ở đây chúng tôi muốn nói đến ý nghĩa và cách sử
dụng hình phạt đối với các em, nhất là các em nhỏ tuổi.
Thiên
Chúa dựng nên con người giống hình ảnh Chúa và Chúa ban cho họ một nhân
vị. Nhân vị là một trong các giá trị nền tảng mà Giáo huấn Xã Hội Công
giáo đề cao.
Dạy
giáo lý chính là phát triển nhân cách để con người sống xứng đáng phận
người và giúp họ phát triển “khả năng hướng về siêu việt” mà thánh
Augustine đã đề cập đến và Hội Thánh không ngừng nhắc lại.
Trên
con đường đi tìm Thiên Chúa, con người có thể vấp ngã. Trong suốt dòng
lịch sử Cứu độ, Thiên Chúa đã nhiều lần áp dụng những hình thức phạt dân
Ngài. Tất cả các hình phạt mà Chúa dùng trên dân thánh đều có hai đặc
tính này: một là vì Chúa quá yêu con người và không muốn họ phải ở lại
trong sự hư hỏng, hai là vì Chúa muốn cảnh báo để họ không vấp phạm
trong tương lai.
Các
em đến lớp giáo lý cũng là cất bước trên cuộc hành trình đi tìm Thiên
Chúa. Giáo lý viên không thể giả định là các em đã hoàn thiện để rồi sẵn
sàng trách phạt các em. Và nếu trách phạt, chúng ta cũng không quên hai
điểm vừa nói.
Thật
ra không nên kết án các em hay phạt các em dễ dàng quá, vì các em còn
bé. Ngày xưa khi các trẻ em đến với Chúa Giêsu mà bị các Tông đồ bảo “đi
chỗ khác chơi”, có thể các em cũng nghịch ngợm quậy phá nên các ông mới
bực bội. Nhưng với lòng yêu mến bao dung, Chúa Giêsu nói: “Hãy để trẻ
nhỏ đến cùng Ta, đừng ngăn cản chúng, vì Nước Trời là của chúng”.
Lỗi
mà chúng ta gán cho các em nhiều khi chỉ do tâm lý lứa tuổi, và một
phần do cách chúng ta dạy các em nữa. Chẳng hạn các em mới làm quen với
lớp học, ở lứa tuổi ấy các em không thể nghiêm trang được lâu giờ, mà
lớp học thì kéo dài và không có các hoạt động phù hợp ngoài lời giảng
đơn điệu, thì không thể bắt các em chú ý.
Lỗi
của các em cũng có thể do hoàn cảnh. Có giáo lý viên bắt các em về nhà
đổi dép có quai sau hay mặc áo trắng đúng qui định mà lại không hỏi em
có sẵn không, bởi vì không thiếu trường hợp nhà các em nghèo quá, không
đủ ý phục và giày dép như các bạn khác.
Cũng
có thể các em có lỗi thật sự. Các em vì lười mà không học bài, các em
cố ý trêu chọc bạn bè quá mức hay các em hỗn hào, không vâng lời giáo lý
viên. Ngay cả trong trường hợp ấy, giáo lý viên cũng phải dùng lòng bác
ái và kiên nhẫn khi trách phạt các em.
Theo chúng tôi, hình phạt trong các lớp giáo lý chỉ nên áp dụng theo một số nguyên tắc như sau:
Thứ
nhất, lỗi mà các em phạm là cố ý và có hại đến cá nhân các em hay làm
gương xấu cho bạn bè khác. Muốn thế giáo lý viên cần tìm hiểu cặn kẽ
trước khi quyết định phạt . Nếu lỗi các em hoàn toàn do sơ ý hoặc không
có hại gì, giáo lý viên nên nhắc nhở cho em nhớ cũng đủ rồi. Chẳng hạn
em bất ngờ nhớ đến chuyện vui nào đó ngoài sân rồi bật cười trong lớp,
thì có lẽ chưa đến nỗi phải phạt em.
Thứ
hai, trước khi phạt, giáo lý viên nên cầu nguyện và tự hỏi mình “Nếu
Chúa Giêsu ở địa vị tôi bây giờ, Người sẽ làm gì?”. Đây là phương thế
tối ưu để giúp cho quyết định của chúng ta đúng đắn và có kết quả tốt
nhất.
Thứ
ba, hãy đặt mình vào vị trí các em. Ở lứa tuổi ấy, trong tình huống ấy,
tôi có đủ khả năng để làm theo lời dặn của giáo lý viên một cách hoàn
hảo như bây giờ tôi mong chờ hay không. Hãy chú ý rằng các em không thể
tập trung lâu giờ, tuổi các em thường đầy hiếu động, hoặc muốn khẳng
định mình, và các em lại hay quên!
Thứ
tư, hình phạt phải hợp lý và vì ích lợi các em, chứ không phải để cho
giáo lý viên hả giận. Chúng ta thường nghĩ rằng thấy mình giận, học sinh
sẽ sợ và chừa! Nhưng trong thực tế, chính tình yêu nhà giáo dành các em
và lời cầu nguyện cho các làm cho các em tăng trưởng, chứ không phải sự
phẫn nộ hay đòi hỏi riêng.
Và
một nguyên tắc rất quan trọng mà lắm khi giáo lý viên chúng ta quên:
“Nói với Chúa với các em nhiều hơn nói với các em về Chúa”. Khi chúng ta
tâm sự với Chúa và tìm gặp Ngài nơi các Bí Tích và nơi Thánh Kinh,
chúng ta sẽ học được cách sống với các em, cách dạy dỗ các em và cách xử
phạt với lòng yêu thương nhân hậu.
Người
lớn chúng ta cũng có lỗi lầm. Chúng ta thường trách các em nói chuyện
trong lớp, nhưng chúng ta đã soạn bài kỹ để tìm mọi phương thế giúp các
em chú ý bài học chưa? Những buổi học thêm dành cho giáo lý viên, chúng
ta có thực sự chăm chú không? Cứ đặt ra những câu hỏi như thế, thì cuối
cùng sẽ dẫn đến một chỗ rất tuyệt vời, ấy là: bao dung!
Xin Chúa là Đấng chúng con đang nhiệt tâm rao giảng cho các em, giữ chúng con trong tình yêu và sự bao dung vô bờ bến của Chúa.
Gioan Lê Quang Vinh
Nguồn: VietCatholic
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét