Posted on fx.hongan on Tháng Mười Hai 5, 2012
Lời Chúa: Br 5,1-9; Pl 1,4-6. 8-11; Lc 3,1-6
1. Chết
Chúng ta đang sống
trong Mùa Vọng. Mùa Vọng của năm phụng vụ cũng như mùa vọng của cuộc đời chúng
ta. Chúng ta không phải chỉ đón nhận việc Chúa đến như một biến cố lịch sử
trong đêm Giáng sinh, cũng không phải chỉ đón nhận việc Ngài đến mỗi lần chúng
ta lên rước lễ, mà đặc biệt là còn đón nhận việc Ngài đến vào ngày cuối cùng của
cuộc đời chúng ta, cũng như vào ngày sau hết của vũ trụ vật chất này. Vậy để
đón mừng Chúa đến, chúng ta đã chuẩn bị như thế nào?
Chúng ta nên thực
thi sứ điệp Gioan Tiền Hô đã gởi đến cho người Do Thái bên bờ sông Giócđan, đó
là hãy ăn năn sám hối, từ bỏ con đường tội lỗi để quay trở về cùng Chúa. Ông đã
thẳng thắn cảnh cáo họ: Hãy sinh hoa trái tốt lành để chứng tỏ cõi lòng sám hối
của các ngươi, bằng không thì này đây cái rìu đã được đặt dưới gốc cây. Và cây
nào không sinh trái tốt thì sẽ bị chặt và ném vào lửa.
Chúng ta hãy
nghiêm chỉnh tự vấn lương tâm xem: nếu như lúc này Chúa đến với tôi, thì liệu
tôi có sẵn sàng để trình diện, để tính sổ cuộc đời với Ngài hay không?
Có một cậu
bé 17 tuổi, người Hoà Lan, đã từng trốn khỏi trại tập trung của Đức Quốc Xã hồi
thế chiến lần thứ II, nhưng rồi cậu bị bắt trở lại và bị kết án tử hình. Ngay
trước khi bị hành quyết, cậu đã gởi cho bố cậu lá thư như thế này:
“Thưa bố quý
yêu!
Thật là khó
khăn lắm con mới viết được những hàng chữ này cho bố, để báo tin rằng con đã bị
toà án quân sự kết tội tử hình. Xin bố đọc lá thư này một mình và khéo léo báo
cho mẹ biết giùm con. Chẳng bao lâu nữa, điều đó sẽ xảy đến với con. Và chỉ
trong thoáng chốc, thế là con sẽ về với Chúa. Nói cho cùng đấy có phải là một
cuộc chuyển tiếp đáng kinh hãi hay không? Con cảm thấy rõ ràng mình đang ở gần
bên Chúa. Con đã chuẩn bị mọi sự cần thiết để đón chờ cái chết. Con nghĩ rằng
con sẽ đỡ đau khổ hơn bố nhiều vì con biết rằng mình đã xưng thú hết mọi tội lỗi
và hiện tâm hồn con hoàn toàn thanh thản.
Con của bố”.
Ước chi vào những
giây phút cuối cùng của cuộc đời, chúng ta cũng nói lên được như vậy. Mùa Vọng
là thời gian thuận tiện để chúng ta chuẩn bị những hành trang cần thiết cho cuộc
gặp gỡ định mệnh với Chúa. Thế nhưng cho đến lúc này, chúng ta đã làm được những
gì để chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ định mạng ấy.
2. Sa mạc
Thomas
Morton là một tiểu thuyết gia nổi tiếng. Mặc dù theo Anh giáo, nhưng khi còn trẻ,
chàng đã sống như một kẻ vô thần. Sau khi trở lại, chàng đã vào dòng khổ tu.
Chàng đã ghi lại biến cố làm đảo lộn cuộc đời chàng như sau:
Hôm đó tình
cờ tôi bước chân vào một nhà thờ Công giáo. Điều đầu tiên lôi kéo sự chú ý của
tôi đó là một cô gái duyên dáng đang quỳ cầu nguyện một cách sốt sắng, không để
ý tới những gì xảy ra chung quanh. Tôi tự hỏi: Tại sao một thiếu nữ trẻ đẹp lại
có thể quỳ cầu nguyện trong một ngôi thánh đường lặng lẽ, một cách hết sức tự
nhiên và say đắm như thể bị hút hồn?
Dĩ nhiên cô
gái vào nhà thờ không phải là để cho người ta nhìn ngắm, mà là để cầu nguyện và
chỉ để cầu nguyện mà thôi. Cuộc gặp gỡ thân tình của cô gái với Thiên Chúa
trong khung cảnh vắng lặng ấy đã là một trong những yếu tố dẫn đưa tôi đến chỗ
gặp Chúa và theo đạo sau này.
Ngôi thánh đường,
trong bầu khí trang nghiêm và thinh lặng ấy, phải chăng là hình ảnh của một sa
mạc, nơi con người có thể gặp gỡ và sống thân mật với Thiên Chúa giữa dòng chảy
của một cuộc đời nhiều bon chen và dao động này.
Thực vậy, theo
Kinh Thánh sa mạc vừa là nơi con người chịu thử thách, vừa là nơi con người gặp
gỡ Thiên Chúa. Như chúng ta thường thấy: sa mạc thì khô cằn sỏi đá. Ban ngày
thì nắng cháy, còn ban đêm thì lạnh buốt.
Đó chính là hình
ảnh cuộc sống của con người không có bóng dáng và sự hiện diện của Thiên Chúa.
Giữa cảnh hoang vu của cát đá, con người đói khát và lạc hướng. Thảm trạng ấy sẽ
giúp con người ý thức được cái bé bỏng của thân phận, cái vô nghĩa của đời
mình, bởi vì con người là gì nếu không phải chỉ là cát bụi.
Nhận thức này sẽ
giúp chúng ta từ bỏ mọi ý nghĩ kiêu căng và ngạo mạn, đồng thời mở rộng tâm hồn
mình cho ơn sủng của Chúa hoạt động.
Đường vào sa mạc
như thế là con đường dẫn đưa con người đến điểm hẹn, gặp gỡ với Thiên Chúa và
đón nhận những ơn phúc của Ngài.
Trong cuộc sống
thiêng liêng, càng biết vào sa mạc, nghĩa là càng sống thinh lặng và cầu nguyện,
thì càng cảm nghiệm được sự gặp gỡ với Thiên Chúa một cách mật thiết và gắn bó
hơn.
Dân Do Thái đã
phải lang thang trong sa mạc suốt bốn mươi năm trời. Trong thời gian này, họ đã
phải gặp nhiều thử thách, nhưng cũng đã được chứng kiến biết bao việc kỳ diệu
Thiên Chúa đã làm vì yêu thương họ.
Chúa Giêsu trước
khi bắt đầu cuộc sống công khai, cũng đã vào sa mạc suốt bốn mươi đêm ngày. Và
Phúc âm đã ghi nhận trong thời gian này, Ngài đã ăn chay, cầu nguyện và chịu
cám dỗ.
Còn chúng ta thì
sao? Giữa những bon chen của cuộc sống, chúng ta có biết vào sa mạc, có biết
dành lấy những giây phút thinh lặng để thực sự cầu nguyện, gặp gỡ và kết hiệp mật
thiết với Chúa hay không?
3. Sám hối, hoán cải tâm lòng – Radio Veritas Asia
(Trích trong
‘Suy Niệm Lời Chúa’)
Thomas
Merton là một tiểu thuyết gia nổi tiếng lan rộng khắp thế giới. Vào thập niên
60, chàng theo Anh giáo, nhưng sống như người vô thần. Một ngày nọ, tình cờ đi
ngang một nhà thờ Công Giáo, chàng được Chúa thúc đẩy ghé vào nhà thờ trong chốc
lát. Từ trước tới nay Thomas Merton cũng đôi lần đi nhà thờ đó, nhưng vì tò mò,
vì theo anh em bạn cho vui hơn là vì lòng tin, dầu chàng đã được cha mẹ cho rửa
tội ngày còn nhỏ. Sau này, khi đã theo đạo Công Giáo và nhập vào Trappiste khổ
tu, Thomas Merton đã kể lại biến cố ấy như sau:
“Khi bước
vào trong nhà thờ, điều đầu tiên lôi kéo sự chú ý của tôi đó là, tôi trông thấy
một cô gái duyên dáng tuổi chừng 15, 16 đang quì cầu nguyện một cách vô cùng sốt
sắng, không để ý đến chuyện gì khác xảy ra chung quanh. Khi cả lúc tôi bước vào
nhà thờ, tôi rất đỗi ngạc nhiên trước sự kiện, một thiếu nữ từng ấy tuổi lại
quì cầu nguyện trong ngôi thánh đường lặng lẽ, một cách hết sức tự nhiên và say
đắm trong lời cầu, như thể bị hút hồn. Dĩ nhiên, là cô gái nọ vào nhà thờ không
phải là để cho người ta ngắm nghía, mà là để cầu nguyện và chỉ để cầu nguyện mà
thôi. Và nàng đã cầu nguyện chăm chú, sốt sắng như các thánh trong một ngôi
thánh đường thanh vắng. Cuộc gặp gỡ và thân tình ấy của thiếu nữ đó với Thiên
Chúa trong khung cảnh hoàn toàn vắng lặng của ngôi thánh đường hôm đó, đó là một
trong các nhân tố dẫn đưa tôi đến chỗ gặp Chúa và theo đạo sau này”.
Ngôi thánh đường
công giáo vắng lặng ấy, đó là một bãi sa mạc nơi con người có thể gặp gỡ Thiên
Chúa giữa lòng xã hội loài người nhiều bôn chôn, dao động này. Qua các bài đọc
Chúa nhật II Mùa Vọng, Giáo Hội cũng kêu mời chúng ta hãy biết tạo ra sa mạc
trong tâm lòng mình khi nào đó để gặp gỡ Thiên Chúa. Chương 5,1-9 sách tiên tri
Barúc, là một lời sấm liên quan đến ơn cứu độ theo truyền thống Kinh Thánh.
Barúc đã là bạn kiêm thư ký của tiên tri Giêrêmia, nhưng thật ra sách Barúc là
một tổng hợp các văn bản thần học góp nhặt đó đây và được soạn chung lại bằng
tiếng Hy Lạp vào thế kỷ thứ II trước Tây lịch. Tiên tri Barúc muốn khẳng định với
dân Do Thái rằng: Cuộc sống và niềm hạnh phúc là những điều có thể thực hiện được
sau những năm tháng họ phải sống trong cay đắng, tủi nhục, đen tối của kiếp sống
lưu vong. Để diễn tả sứ điệp hy vọng và tin tưởng ấy, tiên tri dùng một số hình
ảnh biểu tượng như chiếc áo, tên gọi, và các kỳ công vĩ đại của Thiên Chúa. Chiếc
áo đó ám chỉ phẩm giá của con người khi giới thiệu thành thánh Giêrusalem, là
biểu tượng của toàn dân Chúa. Trong chiếc áo mới rực rỡ của mừng vui, chớ không
phải chiếc áo tang của sầu buồn mà tiên tri Barúc cố ý loan báo cho dân chúng
biết, Thiên Chúa sẽ trao ban trở lại cho họ phẩm giá làm dân riêng Chúa chọn và
chấm dứt sự sống khổ nhục họ phải chịu trong thời lưu đày. Chiếc áo tang của sầu
thương diễn tả thời gian và khung cảnh sống lưu đày tủi nhục. Hình ảnh chiếc áo
mới mừng vui trên đây hé mở cho chúng ta thấy ý nghĩa việc Thiên Chúa can thiệp
vào lịch sử nhân loại khi cho Đức Giêsu Kitô nhập thể làm người. Chúa Giêsu
Kitô mặc lấy chiếc áo yếu hèn của thân phận làm người, mặc lấy chiếc áo rách
nát, tả tơi, hôi thúi của tội lỗi từng biến dạng con người khiến cho nó không
còn giống Thiên Chúa nữa, vì đã đánh mất đi phẩm giá làm con Thiên Chúa và là
thụ tạo tuyệt diệu nhất trong mọi loài thụ tạo. Chúa Giêsu mặc lấy nó để đánh đổi
cho loài người chiếc áo mới, chiếc áo mừng vui được làm con cái Thiên Chúa và giống
hình ảnh Ngài. Với phẩm giá mới ấy, thành thánh Giêrusalem đại diện cho dân
Chúa, cũng mang một tên gọi mới trong ngôn ngữ của Kinh Thánh.
Đặt tên cho một
người, một vật, có nghĩa là tuyên bố người đó hay vật đó thuộc quyền sở hữu của
mình. Nó cũng có nghĩa là người đó hay vật đó được che chở yêu thương và săn
sóc. Giêrusalem từ nay, Thiên Chúa sẽ đặt tên cho là Hòa Bình, Công Chính và
Vinh Quang của lòng thương xót. Dân riêng của Thiên Chúa từ nay, sẽ làm một dân
tộc diễn tả sự an bình, công chính, lòng nhân từ, thương xót và vinh quang mà
Thiên Chúa hiện thực trong vương quốc thiêng linh của Ngài. Vương quốc mà Thiên
Chúa cống hiến cho nhân loại ngay từ bây giờ, trên trần gian này, với biến cố Đấng
Thiên Sai nhập thể làm người. Trong tên gọi mới này cũng tiềm ẩn tên gọi Giêsu
mà Thiên Chúa sẽ dành riêng cho Đấng Cứu Thế. Chúa Giêsu là ơn cứu rỗi, là sự
che chở Thiên Chúa gởi đến cho loài người luôn bị sự dữ cám dỗ và thường bị tội
lỗi chiếm hữu. Công trình cứu độ và giải phóng ấy được Thiên Chúa ra tay hiện
thực và trao ban cho dân Người, với sự cộng tác của mọi loài, mọi vật, y như
trong biến cố xuất hành khỏi Ai Cập thời xa xưa. Thiên Chúa sẽ ra tay gạt bỏ mọi
chướng ngại, khó khăn. Đường vào sa mạc dẫn đưa dân Ngài vào Đất Hứa sẽ thẳng
băng, không còn gò cao. Sa mạc nắng cháy khô cằn sẽ nở hoa xanh tươi.
Trong chương 3
Phúc Âm của mình, thánh sử Luca ghi lại các biến cố ấy trong khung cảnh lịch sử
của thế giới chính trị và tôn giáo thời bấy giờ. Ơn gọi và hoạt động loan báo
Tin Mừng của thánh Gioan Tẩy Giả xảy ra vào năm thứ 15, dưới thời hoàng đế
Tibêriô, năm 28, sau Tây lịch, bởi vì hoàng đế lên ngôi năm thứ 14. Quan toàn
quyền Giuđêa lúc đó là Phongxiô Philatô, Palestine hồi ấy cũng gồm 3 châu quận
do 3 quận vương cai trị là Hêrôđê Antipa, Philipphê và Lysania. Hai thượng tế
vào thời này là thượng tế Anna (vào năm thứ 6 đến năm 14 sau Tây lịch) và thượng
tế Caipha (trị vì từ năm 18 đến năm 36 sau Tây lịch).
Tuy nhiên, điểm
thánh sử Luca cố ý nêu bật ở đây chẳng phải là các biến cố lịch sử chính trị và
xã hội, mà là ý nghĩa thần học của lịch sử. Thánh Luca muốn khẳng định rằng,
chính Lời của Thiên Chúa tạo ra lịch sử. Tất cả mọi biến cố, mọi nhân vật, mọi
thời đại, cách tiếp nối của các quyền bính và giới lãnh đạo trần gian, chỉ là khung
cảnh trong đó Ngôi lời của Thiên Chúa nhập thể làm người để cống hiến ơn cứu độ
cho nhân loại. Lời thánh Gioan Tẩy Giả rao giảng diễn tả trước sứ điệp mà Chúa
Giêsu Kitô loan báo sau này: Muốn được ơn cứu độ, con người phải lãnh nhận bí
tích rửa tội, sám hối, hoán cải tâm lòng, thay đổi lối sống, canh tân tư tưởng
và cung cách hành sự của mình, bởi vì Đấng Thiên Sai đã hiện diện giữa lòng trần
gian.
Sa mạc nơi thánh
Gioan Tẩy Giả rao giảng phép rửa sám hối là một điểm thần học nổi bật khác của
truyền thống Kinh Thánh. Trong Kinh Thánh, sa mạc là nơi gặp gỡ Thiên Chúa. Sa
mạc khô cằn, nóng bỏng ban ngày, giá buốt ban đêm, là hình ảnh cuộc sống của
con người không có bóng dáng và không có sự hiện diện của Thiên Chúa. Giữa cảnh
hoang vu của cát đá, con người đói khát và lạc hướng. Những tình trạng đó giúp
con người ý thức được cái bé bỏng hư không, vô nghĩa của đời mình. Bởi vì nó chỉ
là gì, nếu không phải là cát bụi, hư vô? Nhận thức ấy khiến cho con người từ bỏ
mọi ý nghĩ kiêu căng, ngạo mạn, mọi chủ trương coi mình là thần thánh và có thể
tự giải thoát lấy mình. Thái độ và tâm tình ấy khiến cho con người rộng mở tâm
lòng mình, cho hành động và ơn thánh cứu độ của Thiên Chúa. Đường vào sa mạc
như thế là con đường dẫn đưa con ngươì về đến chỗ gặp gỡ Thiên Chúa và đón nhận
ơn cứu độ Ngài ban. Trong cuộc sống thiêng liêng càng biết năng vào sa mạc,
chúng ta càng sống cảm nghiệm gặp gỡ Thiên Chúa sâu đậm hơn.
Sông Giođan,
cũng là hình ảnh thần học nổi bật khác. Như tường thuật Phúc Âm thánh Luca,
Giođan là con sông của hai thời giao ước, nó là chứng nhân của các biến cố lịch
sử ý nghĩa của dân Do Thái. Nước sông Giođan là nước thanh tẩy của cuộc sống phục
sinh và của bí tích rửa tội.
Hình ảnh nổi bật
sau cùng trong tường thuật Tin Mừng của thánh Luca là hình ảnh thánh Gioan Tẩy
Giả, vị tiên tri của hai thời giao ước, người đã nhận được Lời Chúa trong sa mạc,
Thánh nhân loan báo rằng chính Ngôi Lời của Thiên Chúa là động lực hướng dẫn
dòng lịch sử của nhân loại, chớ không phải con người và các chương trình loài
người đưa ra. Do đó, càng biết san bằng các chướng ngại ngăn cách chúng ta nhìn
thấy Thiên Chúa, chúng ta càng dễ nhận ra sự hiện diện cứu độ của Chúa Giêsu
trong đời ta, giữa lòng thế giới.
Trong chương 1
thư gởi tín hữu Philipphê, thánh Phaolô chỉ cho chúng ta một con đường, một
cách thế giúp chuẩn bị hữu hiệu cho ngày Chúa trở lại. Đó là luôn kiên trì sống
tình yêu thương, bác ái, biết vun trồng lòng tin, cậy, mến và khả năng bén nhạy
giúp nhận ra đâu là thánh ý Chúa và điều đẹp lòng Ngài. Sống được như thế, là
tín hữu sinh hoa trái thiêng liêng phong phú và hiện thực nơi con người điều gọi
là con cái Chúa và là dân riêng của Ngài.
4. Sống trọn vẹn Mùa Vọng trong ơn Chúa
(Trích trong
‘Suy Niệm Lời Chúa’ – Radio Veritas Asia)
Với Chúa nhật
này, chúng ta đang bước sang tuần thứ II của Mùa Vọng, Giáo Hội mời gọi chúng
ta gia tăng niềm hy vọng bằng cách chuẩn bị tâm hồn để đón Chúa đến cứu chuộc
con người.
Nơi bài đọc thứ
nhất, tiên tri Barúc gợi lên niềm hy vọng cho dân chúng Israel đang tản mác khắp
nơi. Sau khi thành thánh Giêrusalem bị thất thủ, ông với một số người cùng với
tiên tri Giêrêmia chạy trốn sang Ai Cập. Barúc kêu gọi dân chúng đừng mất niềm
tin, niềm hy vọng vào Thiên Chúa. Ông phác họa cho dân lưu đày thời gian nô lệ,
lưu vong sắp kết thúc. Một thời đại huy hoàng của Giêrusalem đang gần kề. Và
Giêrusalem sẽ vui mừng thấy mình trút bỏ được áo tang chế, mặc lấy áo vinh
quang, đầu đội vương miện và hớn hở mở rộng tầm mắt, dang rộng đôi tay để nhìn
xem và đón nhận con cái từ các nơi trở về. Đó là hình ảnh của Giêrusalem thiên
quốc. Nơi đó, Chúa Giêsu Kitô là vua hiển trị các dân. Các nước tôn thờ Người,
trở về với Người sau khi đã bị tội lỗi và sự dữ phân tán tản mác khắp nơi. Và
muốn cho sự trở về được dễ dàng, cho sự gặp gỡ giữa Thiên Chúa và con người được
nhanh chóng: “Hãy san bằng những núi cao và những đồi gồ ghề. Hãy lấp đầy những
hố sâu, những vực thẳm. Uốn cho ngay những con đường quanh co, hiểm trở, để mọi
người vững vàng bước đi và cao rao vinh quang của Thiên Chúa”.
Qua hình ảnh
tiên tri đó, Barúc kêu gọi chúng ta hãy hoán cải tâm hồn bằng cách hồi tâm, suy
nghĩ về những việc hiện tại mình đang làm, để xem con đường của mình có ngay thẳng
không? Không những quanh co, lên đèo, xuống hố, mà nhất là có phải là đường hầm
không, con đường đi trong tối tăm và mờ ám?
Nơi bài đọc thứ
hai trong thư gởi tín hữu thành Philipphê, thánh Phaolô mở ra con đường lạc
quan trong công cuộc trở về cùng Thiên Chúa. Thánh nhân tin tưởng rằng Thiên
Chúa đã hứa, để thực hành lời hứa thì việc gì Thiên Chúa đã bắt đầu, Người sẽ
hướng dẫn cho đến hoàn thiện, nhất là trong đời sống của những kẻ tin nơi Người.
Tin tưởng vào Thiên Chúa thì thánh Phaolô hết lòng tin tưởng. Nhưng điều ngài
lo, ngài ao ước, ngài cầu nguyện, là làm sao cho mọi người biết thương yêu
nhau, biết thông minh sáng suốt và biết phán đoán mọi sự. Việc yêu thương nhau
còn gọi là bác ái, còn gọi là yêu người, sẽ dễ dàng thực hiện khi tất cả mọi
người trong một cộng đoàn, một tập thể biết suy nghĩ đến hạnh phúc của nhau, biết
sống vì ích lợi, vì sự thăng tiến của tập thể mình đang sống. Bao lâu còn những
kẻ lộng hành, chèn ép, bóp nghẹt người khác, thì thánh Phaolô muốn mọi người phải
biết sáng suốt phán đoán mọi việc. Một người bị ức hiếp một cách bất công mà
tôi bảo người đó cố gắng bằng lòng chịu vì Chúa, yêu kẻ ghét mình và làm ơn cho
kẻ làm khốn mình, tức là tôi đồng lõa với kẻ làm điều gian ác, là tôi dùng tôn
giáo như á phiện ru ngủ con người. Đành rằng Chúa đã dạy: “Chúng con hãy yêu kẻ
ghét chúng con và làm lành cho kẻ làm khốn cho chúng con”, nhưng phải sáng suốt
phán đoán như thánh Phaolô dạy, để phân biệt con người và điều ác người đó đang
làm hại cho kẻ khác. Con người thì phải yêu thương cầu nguyện cho họ, mong cho
họ cải tà qui chánh, sống trong tình anh em con một Cha trên trời. Nhưng điều
ác họ đang thi hành là nọc độc tác hại cho người khác, phải tận diệt những nọc
độc đó mới là yêu thương nhau thật sự.
Dầu vậy, thánh
Phaolô cũng khuyên tất cả, trong hoàn cảnh nào cũng hãy sống không có gì đáng
trách cho đến ngày của Chúa Kitô. Và thánh nhân đưa ra bằng chứng đời sống của
ngài để làm gương nơi câu 7 của đoạn thánh thư này. Nhưng rất tiếc, không hiểu
sao khi chọn làm bài đọc phụng vụ thánh lễ, người ta lại bỏ câu 7. Từ câu 6 nhảy
đến câu 8 ngay, trong câu 7 đó thánh Phaolô nói: “Tôi cầu xin anh em như thế là
điều hợp lý, bởi vì tôi mang anh em trong lòng tôi khi tôi bị xiềng xích, cũng
như lúc tôi bênh vực củng cố Tin Mừng, anh em đều thông phần vào ơn sủng tôi đã
nhận được”. Nói thế, tức là trong mọi hoàn cảnh, thánh Phaolô đều dâng lên
Thiên Chúa mọi vui buồn, sướng khổ để cầu nguyện cho nhau.
Nơi bài Phúc Âm,
thánh Luca ghi lại rất rõ ràng ngày tháng, niên hiệu hẳn hoi của những nhà lãnh
đạo Rôma cũng như Do Thái, đạo cũng như đời, lúc Gioan Tẩy Giả bắt đầu rao giảng.
Một phần vì thánh Luca chú ý đến khía cạnh lịch sử, nhưng dựa vào đó chúng ta
thấy rằng, ơn cứu độ bắt đầu thực hiện ngay trên trần gian này, đừng chờ đâu nữa.
hãy bắt đầu ngay và dĩ nhiên là đã bắt đầu từ thời xa xưa trong Cựu Ước. Nhưng
thời kỳ quyết liệt bắt đầu, với sứ mạng của Gioan Tẩy Giả để cho thấy Cựu Ước
và Tân Ước cũng là một công cuộc chuẩn bị. Gioan đã lấy lại lời tiên tri của
Barúc trong Cựu Ước mà chúng ta đọc thấy trong bài đọc thứ nhất: “Hãy dọn đường
cho Chúa, hãy sửa soạn đường Chúa cho ngay thẳng, hãy lấp mọi hố sâu và hãy bạt
mọi núi đồi. Con đường cong queo hãy làm cho ngay thẳng, con đường gồ ghề hãy
san cho bằng và mọi người sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa”.
Trong khoảng ba
tuần nữa, chúng ta sẽ mừng lễ Giáng sinh của Đấng Cứu Thế. Ước gì lễ Chúa Giáng
sinh không qua đi như bao ngày lễ tết khác trong năm. Nhưng phải làm sao để
Chúa Giêsu sinh lại trong đời sống, trong gia đình, trong cộng đoàn của mỗi người
chúng ta. Đó là ý nghĩa của Mùa Vọng và sống được như thế tức là chúng ta sống
trọn vẹn Mùa Vọng trong ơn Chúa.
Để có việc làm cụ
thể trong tuần này, tôi nhìn lại xem, trong những công việc mệt nhọc hằng ngày
của tôi, cái gì giúp tôi càng ngày càng gần Chúa hơn? Để được thế, tôi cũng hãy
tìm xem chỗ nào trên con đường nối kết Chúa với cá nhân tôi cần được sửa chữa,
để khỏi cản trở việc Chúa đến với tôi. Và nếu được, cũng hãy chuẩn bị tham dự một
nghi thức thống hối và coi đó là một sự khai thông bế tắc giữa tôi với Đấng tôi
yêu mến và Người luôn yêu tôi hết lòng.
5. Đi vào sa mạc của nghèo khó và siêu thoát
(Trích trong
‘Suy Niệm Lời Chúa’ – Radio Veritas Asia)
Tin Mừng hôm nay
giống như một bức tranh với hai cảnh trí đối nghịch nhau. Trên một cái phông lờ
mờ, chúng ta như thấy được cảnh đô thị giàu sang nơi ngự trị của hoàng đế Lamã,
người đại diện của ông là tổng trấn Phongxiô Philatô, và các thứ vua bù nhìn là
Hêrôđê và Philipphê. Cũng trong cái phông lờ mờ ấy, người ta còn thấy được như
hai cái bóng ẩn tàng là Anna và Caipha, hai vị thượng tế lãnh đạo tôn giáo thời
bấy giờ, Trên cái phông lờ mờ ấy, thánh Luca như muốn tô đậm một cảnh trí khác
đó là cảnh sa mạc vắng vẻ, nơi cư ngụ của môt kẻ nghèo nàn ấy là Gioan, con của
Giacaria. Thánh Luca có lẽ đã muốn làm nổi bật cái cảnh sa mạc nghèo nàn vắng vẻ
ấy, để nói với chúng ta rằng chỉ có trong sa mạc vắng vẻ nghèo nàn, con người mới
lắng nghe được tiếng nói của Thiên Chúa.
Sa mạc vốn là một
phạm trù ưu việt của Kinh Thánh. Những cuộc gặp gỡ giữa Thiên Chúa và con người
thường diễn ra trong sa mạc. Môisen đã phải lẫn trốn vào sa mạc để được nhận biết
Chúa và nhận lãnh sứ mạng giải phóng dân tộc. Bốn mươi năm lang thang trong sa
mạc là thời kỳ thanh luyện cần thiết để dân riêng được vào đất Hứa. Truyền thống
đi vào sa mạc đã không ngừng được các tiên tri về sau sống lại như một kinh
nghiệm cần thiết trước khi thi hành sứ vụ. Nhưng điển hình và mang nhiều ý
nghĩa hơn cả vẫn là 40 đêm ngày chay tịnh của Chúa Giêsu trong sa mạc và những
đêm cầu nguyện lâu giờ của Ngài trong nơi vắng vẻ.
Sa mạc là đồng
nghĩa với nắng cháy trơ trụi, nghèo nàn. Phải chăng có trở nên trống rỗng và
nghèo nàn, có trút bớt đi những cái không cần thiết thì con người mới lắng nghe
được tiếng nói của Chúa và thanh luyện được niềm tin của mình. Lịch sử Giáo Hội
luôn chứng minh rằng những cuộc bách hại luôn là yếu tố thanh luyện và canh tân
Giáo Hội. Trong thử thách và khổ đau, trong nghèo nàn và trơ trụi Giáo Hội lại
càng vững mạnh hơn. Có trút bỏ được những cái không cần thiết và làm cho vướng
mắc thì Giáo Hội mới trở nên sáng suốt và giàu có. Giàu có không do những
phương tiện vật chất và các thứ đặc quyền đặc lợi, mà giàu có bởi một niềm tin
được tinh luyện và can trường hơn.
Tư trong sa mạc
của thánh Gioan Tẩy Giả, chúng ta cũng có thể rút ra được một bài học khác cho
niềm tin. Không những từ trong sa mạc Gioan đã nắm được tiếng Chúa, mà còn can
đảm để hô lớn tiếng Chúa cho mọi người được nghe thấy: “Hãy dọn đường cho Chúa,
hãy sửa đường cho ngay thẳng, hãy lấp mọi hố sâu và hãy bạt mọi núi đồi. Đường
cong queo hãy làm cho ngay thẳng, đường gồ ghề hãy san cho bằng”. Lời kêu gọi ấy,
Gioan chẳng những đã ngỏ với đám dân nghèo hèn, thấp cổ bé miệng, mà còn nhắn gởi
với cả giai cấp thống trị trong cả nước nữa. Ngồi tù và cuối cùng bị chém đầu
vì dám lên tiếng tố gaíc hành vi tội ác của một Hêrôđê, số phận của Gioan cho
chúng ta thấy rằng ngài đã đi đến tận cùng sứ mạng tiên tri của ngài. Thánh
nhân đã dám nói thẳng và sống thực là bởi vì ngài không có gì để tiếc nuối,
không có gì để bám víu, không có gì để giữ lấy ngoài chiếc áo da thú của ngài.
Chiếc áo vẫn là
tượng trưng của sứ mạng tiên tri. Đó là lý do tại sao trong dịp tấn phong Hồng
Y cho một số chức sắc trong Giáo Hội, Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã nói
đến ý nghĩa của phẩm phục màu đỏ mà chúng ta quen gọi là Hồng Y. “Màu đỏ là màu
của hy sinh, là màu của máu, các Hồng Y phải là những người hy sinh đến độ có
thể đổ máu đào”. Lời nhắc nhở này chắc phải có một giá trị đặc biệt đối với các
vị Hồng Y đến từ những nơi Giáo Hội đang bị bách hại và thử thách, những nơi mà
các vị cần phải lên tiếng, cho dẫu phải hy sinh mạng sống của mình. Gioan Tẩy
Giả đã lên tiếng tố cáo và kêu gọi san bằng bất công. Ngài đã can đảm lên tiếng
là bởi vì ngài không có gì để mất. Ngài không sợ phải mất một ít đặc quyền đặc
lợi hay bất cứ một thứ ân huệ nào.
Nồi cơm manh áo
hay một ít bả vinh hoa có thể là động lực thúc đẩy con người thỏa hiệp và sống
dối trá. Đó cũng có thể là cơn cám dỗ của các tín hữu chúng ta trong giai đoạn
hiện nay. Một ít đặc lợi vật chất, một vài ưu đãi, một số đặc quyền đặc lợi, một
lời dễ dãi, đó là miếng mồi ngon khiến cho nhiều người nếu không bán đứng lương
tâm của mình, nếu không uốn cong miệng lưỡi thì cũng chấp nhận thỏa hiệp im tiếng.
Mùa Vọng là mùa của sa mạc, có đi vào sa mạc của nghèo khó và siêu thoát chúng
ta mới dễ dàng nhận ra được tiếng nói của Chúa. Và có từ sa mạc của nghèo khó
và siêu thoát, chúng ta mới có đủ can đảm để gióng lên tiếng của Chúa: “Hãy sửa
đường Chúa cho ngay thẳng, hãy lấp mọi hố sâu, hãy bạt mọi núi đồi. Đường cong
queo hãy làm cho ngay thẳng, đường gồ ghề hãy san cho bằng”.
Khi
cuộc sống của các tín hữu trở thành một lời mời gọi, khi miệng lưỡi của họ nói
lên những lời can đảm chân thực, thì lúc đó như Tin Mừng nói với chúng ta, mọi
người sẽ được thấy ơn cứu độ của Chúa.
6. Con đường nội tâm – ĐTGM. Ngô Quang Kiệt
Bài Tin Mừng mở
đầu thật long trọng khi nêu tên tất cả những vị lãnh đạo cao cấp thời đó. Từ
Tibêriô, hoàng đế của đế quốc La mã, quyền uy phủ trên toàn thế giới thời ấy, đến
Philatô, tổng trấn, đại diện cho hoàng đế cai trị nước Do Thái. Từ Hêrôđê, dù
là bù nhìn, cai trị miền Bắc, đến em ông cai trị miền Nam. Từ Anna đến Caipha
cùng trong gia đình làm thượng tế nắm giữ quyền đạo Do Thái. Tên tuổi những vị
lãnh đạo cao cấp đầy quyền uy nói lên thực trạng của đất nước Do Thái thời đó:
bị nô lệ. Chính vì thế, hơn bao giờ hết người Do Thái mong chờ Đấng Cứu Thế đến
giải thoát dân Người. Chúa đã đến, không phải bằng con đường phô trương nhưng bằng
con đường nội tâm. Thánh Gioan Baotixita hôm nay khi kêu gọi mở đường cũng nhắm
đến con đường nội tâm. Chỉ những ai đi đường nội tâm mới gặp được Chúa. Qua lời
rao giảng của Thánh Gioan Tiền Hô, đường nội tâm có những đặc điểm sau:
Đường nội
tâm đi trong cô tịch.
Thật lạ lùng. Một chương trình cứu thế lớn lao như thế mà Chúa chẳng ngỏ lời với
các vị lãnh đạo cao cấp uy quyền, nhưng lại ngỏ với Thánh Gioan Baotixita. Một
chương trình lớn lao như thế không khởi đầu từ thủ đô đất nuớc nhưng lại phát
xuất từ vùng hoang địa xa xôi. Thực ra Chúa vẫn ngỏ lời với nhân loại. Nhưng tiếng
Chúa nói âm thầm, sâu thẳm. Các vị lãnh đạo cao cấp sống trong ồn ào của đô thị
phồn hoa, bị tiếng thét gào của đam mê, dục vọng, quyền lực lấn át, nên không
nghe được tiếng Chúa. Thánh Gioan Baotixita nghe được tiếng Chúa nhờ đi vào con
đường cô tịch. Sống ẩn thân nơi hoang địa. Chuyên chăm cầu nguyện trong tu viện.
Bỏ ngoài tai tất cả những tiếng ồn ao thế tục. Chỉ khao khát lắng nghe Lời
Chúa. Nên đã gặp được Chúa và được biết chương trình cứu độ của Chúa.
Đường nội
tâm đi trong đi trong khiêm nhường. Chúa là Đấng vô cùng khiêm nhường. Chỉ những ai khiêm nhường mới
gặp được Chúa. Các vị lãnh đạo uy quyền nói trên rất tự mãn. Tự mãn vì Tự mãn
vì quyền uy bao trùm khắp mặt đất. Tự mãn vì dinh thự đền đài nguy nga. Tự mãn
vì quần áo lụa sang trọng. Tự mãn yến tiệc linh đình. Thánh Gioan Baotixita thật
khiêm nhường. Khiêm nhường trong đời sống âm thầm nơi hoang địa. Khiêm nhường
trong tu viện đơn sơ. Khiêm nhường trong thực phẩm tự nhiên rất đạm bạc: chỉ ăn
châu chấu và mật ong rừng. Khiêm nhường trong trang phục giản dị bằng da thú,
chỉ có mục đích che thân. Khiêm nhường xưng mình chỉ là tiếng kêu trong hoang địa.
Nhờ thế đã gặp được Chúa, được Chúa tuyển chọn trở thành người mở đường cho
Chúa.
Đường nội
tâm đi trong chiến đấu. Không phải chiến đấu với người khác. Nhưng chiến đấu với chính
mình. Cuộc chiến đấu được Thánh Gioan Tiền Hô dùng lời tiên tri Isaia diễn tả
trong việc sửa chữa con đường. Con đường là tâm hồn. Sửa chữa con đường vật chất
tuy khó mà dễ. Sửa chữa con đường tâm hồn khó biết bao. Tâm hồn có những núi đồi
kiêu ngạo tự mãn. Để sửa chữa phải bát núi đồi xuống. Phải cắt đi một phần tâm
hồn không phải dễ dàng. Tâm hồn có những khúc quanh co, để uốn nắn lại phải vạt
bớt chỗ quanh co. Gọt dũa tâm hồn đau đớn lắm. Từ bỏ mình là một cuộc chiến khốc
liệt. Thắng được mình khó hơn thắng vạn quân.
Đời sống ta quá
lo lắng bon chen nên thiếu chiều sâu nội tâm. Hôm nay ta hãy nghe lời Thánh
Gioan Tiền Hô dạy, biết ăn năn sám hối trở về với Chúa. Biết rửa sạch tội
lỗi. Biết đổi mới tâm hồn bằng cuộc sống đi vào nội tâm. Tìm những giờ
phút thanh vắng cô tịch để lắng nghe tiếng Chúa. Sống đơn sơ khiêm nhường để nên
giống Chúa. Muốn được như thế ta phải chiến đấu để từ bỏ ý riêng. Chúa đã đến ở
đầu đường. Ta chưa nhìn thấy chỉ vì con đường tâm hồn còn lồi lõm quanh co. khi
nào ta cắt bỏ được hết những lồi lõm quanh co trong tâm hồn, ta sẽ được thấy
Chúa.
KIỂM ĐIỂM
ĐỜI SỐNG
1. Đường nội tâm
có những đặc điểm nào? Cô tịch, khiêm nhường và chiến đấu, đặc điểm nào cần thiết
nhất cho đời sống bạn hiện nay?
2. Thánh Gioan
Tiền Hô có sống những lời Ngài rao giảng không?
3. Con đường nội
tâm của bạn còn phải sửa chữa ở những đoạn nào? Có dễ không? Tại sao?
7. Dọn đường cho Chúa – ĐTGM. Ngô Quang Kiệt
Trong những
trận bão lụt tại miền Trung nước Việt, nhiều làng bị nước ngập; nhiều đoạn đường
bị nước lũ cuốn đi hay bị sạt lở, xe cộ không đi lại được… Dân làng muốn thoát
ra nhưng không đi được vì đường sá không còn xử dụng được nữa. Nhiều đoàn cứu
trợ muốn đến những làng xa xôi, nhưng không có đường đi, nên đành chịu bó tay.
Những con đường
thật là quan trọng. Đường đi giúp cho người bị nạn có thể thoát ra. Đường đi
giúp cho người bị nạn đón nhận được sự cứu trợ. Đường đi nối liên lạc giữa người
với người.
Đường sá hư hỏng
làm giao thông ngừng trệ, chậm trễ việc cứu trợ, ngăn cách người với người. Muốn
cho giao thông mau lẹ, muốn việc cứu trợ có kết quả, muốn cho con người gần gũi
nhau, phải sửa chữa đường đi cho thật tốt.
* * * * *
Bạn thân mến,
Con đường vật lý đã cần, nhưng “con đường thiêng liêng” còn cần hơn…Con đường
thiêng liêng có thật tốt mới giúp ta lãnh nhận Ơn Chúa và nhất là đón nhận
chính Chúa đến. Thật ra Chúa đã đến từ lâu, nhưng ta chưa đón nhận được Ngài vì
con đường thiêng liêng trong tâm hồn ta đã bị hư hỏng.
Con đường
thiêng liêng trong tâm hồn ta có những đỉnh đồi kiêu ngạo, luôn muốn nâng mình lên, luôn khoe
khoang, không chịu thua kém người khác. Tâm hồn ta có những ngọn núi tự
ái cao ngất trời xanh, không bao giờ chịu nhận lỗi, không bao giờ chịu tha thứ.
Con đường
thiêng liêng trong tâm hồn ta có những hố sâu tham lam muốn chiếm đoạt tất cả, muốn thu vén tất cả vào túi riêng.
Tâm hồn ta có những hố sâu chia rẽ, luôn gây ra bất hoà, luôn giận hờn, luôn
ganh ghét, luôn nghi kỵ. Tâm hồn ta có những hố sâu đam mê, miệt mài đuổi theo
danh lợi, thú vui dục vọng
Con đường
thiêng liêng trong tâm hồn ta có những khúc quanh co của sự dối trá, không
thành thật với Chúa, không thành thật với người khác và không thành thật với
chính mình. Tâm hồn
ta có những khúc quanh co của sự trốn tránh bổn phận, của sự giả hình, của sự
thiếu duyệt xét lương tâm.
Con đường
thiêng liêng trong tâm hồn ta có những lượn sóng gồ ghề của những lời nói độc
ác, tàn nhẫn. Tâm hồn
ta gồ ghề vì sự lười biếng không chịu cố gắng thăng tiến bản thân. Tâm hồn ta gồ
ghề vì những phê bình chỉ trích thiếu tính cách xây dựng.
Tất cả những ngọn
đồi, những hố sâu, những khúc quanh co, những lượn sóng gồ ghề ấy ngăn chặn
Chúa đến với ta.. Trong Mùa vọng này, chúng ta được mời gọi hãy sửa chữa con đường
thiêng liêng trong tâm hồn ta cho tốt đẹp hơn để đón Chúa đến
Hãy bạt đi những
thói kiêu căng tự mãn; tính tự ái ngang ngạnh. Hãy lấp đầy những hố sâu tham
lam, chia rẽ, bất hoà; những đam mê, dục vọng. Hãy uốn thẳng lại những quanh co
dối trá, giả hình. Hãy san bằng những lượn sóng gồ ghề độc ác; những câu nói
hành nói xấu trong cuộc sống hằng ngày.
* * * * *
Lạy Chúa,
Đổi mới một
con đường bằng cách lấp đầy những hố sâu, uốn thẳng những khúc quanh thì thật dễ,
dọn dẹp cho sạch sẽ một con đường thì dễ hơn… Nhưng đổi mới tâm hồn, dọn dẹp
con đường thiêng liêng trong tâm hồn thì không dễ chút nào. Để chuẩn bị cho
ngày Con Thiên Chúa lại đến, xin ban ơn giúp sức cho con trên con đường phấn đấu
bản thân, để mỗi ngày con biết “bắt đầu lại” công việc dọn dẹp đổi mới con đường
thiêng liêng trong tâm hồn con. Amen.
8. Có Lời Thiên Chúa phán
(Trích trong
‘Manna’ – Lm. Nguyễn Cao Siêu)
Suy Niệm
Mỗi lần mùa Vọng
đến, ta lại gặp Gioan. Một cuộc sinh ra kỳ lạ, một lối sống khác thường.
Hoang địa là nơi
vắng người, trơ trụi, thiếu sự sống. Nhưng chính ở đó mà Gioan đã lớn lên và
trưởng thành, trong sự gặp gỡ thâm trầm với Thiên Chúa.
Càng lúc ông
càng ý thức về sứ mạng của mình, nhưng ông đã kiên nhẫn chờ đợi nhiều năm
tháng, cho đến ngày ông nghe thấy Thiên Chúa ngỏ lời với ông. Lời của Ngài đưa
ông ra khỏi hoang địa để đến với mọi vùng ven sông Giođan mà gặp con người. Lời
Chúa ông nghe trở thành Lời Chúa ông công bố.
Tiếng Chúa gọi
ông trở thành tiếng ông mời gọi mọi người.
Gioan là vị ngôn
sứ cho dân tộc ông sau gần năm thế kỷ vắng bóng ngôn sứ. Ông sống trong dòng lịch
sử của đạo lẫn đời: một hoàng đế Tibêriô, hai thượng tế Khanna và Caipha, một
Philatô tham lam, tàn bạo, tổng trấn vùng Giuđê, một Hêrôđê, tiểu vương vùng
Galilê, kẻ sẽ giết ông sau này. Gioan đón nhận toàn bộ dòng lịch sử ấy.
Lịch sử dân tộc
là nơi diễn ra lịch sử cứu độ.
Gioan biết mình
là Tiền Hô cho Đấng Cứu Thế, và ông cố làm tròn sứ mạng của mình trước lịch sử.
Gioan mời dân
chúng sám hối. Không thể tiếp tục sống như xưa nữa. Đã đến lúc phải đổi đời, đổi
lối nhìn, đổi lối nghĩ.
Ông kêu gọi cả
nước hãy sửa sang đường sá, để đón lấy Vua Mêsia, đấng ông không dám cởi dây
giày.
Đường quan trọng
là đường vào cõi lòng.
Có bao lối nghĩ
quanh co, bao tính toán lệch lạc. Có những lũng sâu tăm tối, thiếu vắng ánh
sáng tình yêu. Có những núi đồi ngạo nghễ của tự kiêu, tự mãn. Có những chỗ mấp
mô, lồi lõm giữa người với người. Phải sửa cho thẳng, lấp cho đầy, uốn cho
ngay. Phải san cho phẳng, bạt cho thấp…
Sám hối là dọn
con đường của lòng mình và mời mọi người cùng dọn các con đường thành đại lộ.
Điều đó chẳng dễ dàng chút nào, và thường gây đau đớn.
Vấn đề không phải
chỉ là đi xưng tội qua loa, nhưng là dẹp bỏ những chướng ngại trong tâm hồn, để
Chúa có thể dễ dàng đến và ở lại.
Gioan đã là ngôn
sứ chuẩn bị cho Chúa đến lần đầu.
Chúng ta phải là
ngôn sứ chuẩn bị cho Ngài đến lần cuối.
Làm ngôn sứ cho
dân tộc mình, cho thời đại mình: đó là ơn gọi của mọi Kitô hữu chẳng trừ ai. Cần
cất tiếng hô bằng lời nói và bằng cuộc sống.
Ơn cứu độ đã đến
từ hai mươi thế kỷ nay, nhưng vẫn thiếu những con đường phẳng phiu, ngay thẳng,
để Thiên Chúa có thể đến gặp con người.
Xin Thánh Thần
giúp chúng ta xây dựng những con đường mới trên những nẻo đường quen thuộc của
nhân loại.
Gợi Ý
Chia Sẻ
Ngôn sứ là người
nói lời của Thiên Chúa. Có khi nào bạn dám nói một điều do lương tâm đòi buộc,
nhưng đem lại cho bạn nhiều thiệt thòi, nguy hiểm không?
Đường sá là cơ sở
hạ tầng cần thiết cho việc phát triển. Bạn đã làm gì trong mùa Vọng này để dọn
đường cho Chúa đến?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu,
Sám hối không phải
là điều dễ dàng, bởi lẽ chúng con không đủ khiêm tốn để nhận mình lầm lỗi.
Chúng con ngỡ
ngàng khi thấy Chúa là Đấng vô tội mà lại đứng chung với các tội nhân, chờ
Gioan ban phép Rửa.
Chúa đã muốn nên
bạn đồng hành với phận người mỏng dòn yếu đuối chúng con; xin cho chúng con biết
thường xuyên điều chỉnh lối nghĩ và lối sống của mình, tỉnh táo để khỏi rơi vào
ảo tưởng, thành thật để khỏi tự dối mình.
Ước gì Chúa ban
cho chúng con ơn hoán cải, dám đi đến những hành động cụ thể, và chấp nhận những
cắt tỉa đớn đau.
Nhưng xin đừng
quên ban cho chúng con niềm vui của Giakêu, hạnh phúc vì được tự do và được yêu
mến.
9. Hãy dọn đường cho Chúa – Lm. Nguyễn Cao Siêu
(Trích trong
‘Manna’)
Suy Niệm
Đôi khi trong cuộc
sống, chúng ta muốn tự định nghĩa về mình. Chúng ta tự hỏi mình là ai. Đây là một
câu hỏi quan trọng và cần thiết.
Gioan Tẩy Giả
cũng đã đặt cho mình câu hỏi tương tự. Nhiều người nghĩ rằng ông là đấng Mêsia,
là Êlia… Còn ông, ông biết rõ ông là ai. Gioan không đánh lừa mình hay đánh lừa
người khác. Ông tự định nghĩa: “Tôi là tiếng kêu trong sa mạc. Hãy dọn đường
cho Chúa đến” (Ga 1, 23).
Cả cuộc đời
Gioan là một tiếng kêu. Tiếng kêu ấy đã vang lên từ khi ông được thụ thai, một
cuộc thụ thai lạ lùng khi cha mẹ ông đã luống tuổi. Tiếng kêu ấy rõ dần qua cuộc
sống đặc biệt của ông: nơi hoang địa, mặc áo lông thú, ăn châu chấu và mật ong
rừng. Tiếng kêu ấy vang động khắp vùng ven sông Giođan.
Một tiếng kêu khẩn
thiết: hãy sám hối. Một tiếng kêu cấp bách: hãy dọn đường cho Chúa đến. Tiếng
kêu cuối cùng của Gioan đã đưa ông đến cái chết: “Vua không được phép lấy bà ấy
làm vợ” (Mt 14,4).
Gioan hấp dẫn vì
ông sống điều ông giảng: ông sống khổ hạnh và mời gọi người ta sám hối. Gioan
mãi mãi hấp dẫn vì ông không bao giờ tìm mình. Ông sống vai trò của người mở đường,
người giới thiệu cho Đấng đến sau ông nhưng lại quyền thế hơn ông. Ông vui mừng
tự xóa mình đi để Đức Giêsu được nổi bật. Chính vì thế mà ông trở nên cao trọng.
Con người chỉ
cao trọng khi sống cho Thiên Chúa.
Mỗi lần mùa Vọng
trở về, chúng ta có dịp gặp lại Gioan, người dọn đường.
Chúa Giêsu hôm
nay vẫn cần những Gioan Tiền Hô mới biết tiếng kêu thức tỉnh nhân loại, biết dạy
cho họ chờ đợi và nhận ra ơn cứu độ đã đến.
Dọn đường là lội
ngược dòng, là chấp nhận bị khai trừ, bị từ chối.
Gioan đã dọn đường
bằng cả cuộc đời để cuộc hôn nhân giữa Chúa Kitô và nhân loại thành tựu.
Hội Thánh vẫn cần
những người dám sống điều mình nói, và dám nói điều mình sống.
Gợi Ý
Chia Sẻ
Giáo Hội mời gọi
chúng ta lội ngược dòng trước sự lôi kéo của vật chất, hưởng thụ. Có khi nào bạn
dám đi ngược với tập thể, vì muốn sống theo ý Chúa?
Trong cuộc sống
của Gioan Tẩy Giả, điều gì đánh động bạn hơn cả?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa,
Khi đến với Chúa
con tháo bỏ đôi giày: những tham vọng của con; con cởi bỏ đồng hồ: thời khóa biểu
của con; con đóng lại bút viết: các quan điểm của con; con bỏ xuống chìa khóa:
sự an toàn của con; để con được ở một mình với Ngài, lạy Thiên Chúa duy nhất và
chân thật.
Sau khi được ở với
Ngài, con sẽ xỏ giày vào để đi theo đường của Chúa, con sẽ đeo đồng hồ để sống
trong thời gian của Chúa, con sẽ đeo kính vào để nhìn thế giới của Chúa, con sẽ
mở bút ra để viết những tư tưởng của Chúa, con sẽ cầm chìa khóa lên để mở những
cánh cửa của Chúa.
10. Tuân giữ luật Chúa từ trong lòng – Achille Degeest
(Trích trong
‘Lương Thực Ngày Chúa Nhật’)
Sứ vụ thánh
Gioan Tẩy Giả là chuẩn bị việc Đấng Cứu Thế đến. Ông rời bỏ hoang địa sau thời
gian tĩnh tâm lâu ngày. Để trả lời cho những kẻ nghĩ rằng cứ giữ đúng những
nghi thức Lề Luật là được Thiên Chúa thương yêu, ông giảng về sự cần thiết phải
hồi tâm và thay đổi nếp sống. Thật ra, ông chỉ tiếp nối lời giảng dạy của các
ngôn sứ. Ông là người cuối cùng, đến trước Đức Kitô, trong chuỗi dài những ngôn
sứ không ngớt nhắc nhở Israel về sự cần thiết chuẩn bị nghênh đón Chúa. Công việc
chuẩn bị này là nhiệm vụ toàn dân cũng như của mỗi người. Sửa soạn đón Đức
Giêsu là không được quên lãng việc thờ phượng Thiên Chúa, là xua đuổi ngẫu tượng,
là uốn thẳng những đường ngõ bị bất công và ích kỷ làm cho cong queo khúc khuỷu.
Chúng ta có thể
từ đoạn Phúc Âm trên đây rút ra hai câu quan trọng:
1) Thiên
Chúa phán với Gioan Tẩy Giả trong hoang địa.
Nói chung, người
ta nhận thấy trong Kinh Thánh điều này: Thiên Chúa chuẩn bị những sứ giả của
Người bằng một thời gian tĩnh tâm vắng vẻ lâu dài. Trong thế giới hiện tại, lối
chuẩn bị như thế vẫn có giá trị đối với bất cứ Kitô hữu nào. Không phải tất cả
các tín đồ đều phải dành nhiều ngày giờ để sống trong cô tịch. Nhưng chính
trong chừng mực mà, theo ơn gọi, Kitô hữu nào đảm nhận một trách vụ trong Giáo
Hội, thì phải sắp đặt thời giờ cần thiết để cầu nguyện mặt đối mặt với Chúa.
2) Gioan
Tẩy Giả rao giảng một sự thanh tẩy bằng sám hối, trở lại để lĩnh ơn tha thứ.
Biệt phái và Sa
đốc là giới thính giả được thánh Gioan chú trọng đặc biệt. Họ dễ tin rằng hễ
tuân giữ đúng Lề Luật là giữ đạo cách đầy đủ. Nhưng ông nói với họ: Điều chủ yếu
là phải đổi mới tâm hồn. Ít lâu sau, Đức Giêsu sẽ phán dạy rằng những điều làm
cho người ta ô uế, chúng xuất phát từ trái tim: Đó là thù hận, tà dâm, ghen
ghét, bất công, là chủ trương duy vật thực tế của thế gian. Để chuẩn bị nghênh
đón Đức Giêsu, thánh Gioan Tẩy Giả loan báo sự cần thiết phải thanh luyện tâm hồn.
Chúng ta có thể ghi lấy điều sau đây: Tuân giữ giới răn Chúa mới chỉ là bề
ngoài; còn phải kèm theo một nội tâm thật sự xua đuổi sự tội. Tâm tình ấy chính
là thái độ thành thật đối với Thiên Chúa.
11. Suy niệm của McCarthy
Suy
Niệm 1. CHUẨN BỊ CON ĐƯỜNG CHO CHÚA
Có một nhà
giảng thuyết nổi tiếng, cứ hết Chúa nhật này đến Chúa nhật khác, đều đến giảng
tại một cộng đoàn rộng lớn. Họ rất chăm chú lắng nghe. Vào một Chúa nhật, khi
ông đang đi đến bục giảng, thì những lời trong Tin Mừng vang bên tai ông: “Hãy
dọn sẵn con đường cho Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi”. Một ý tưởng bất chợt
đến với ông: “Thiên Chúa không cần chúng ta phải sửa đường cho Người, nhưng
chính chúng ta mới cần”.
Từ trên bục
giảng, ông nhìn vào các gương mặt đang chờ đợi của giáo dân, và tự hỏi không biết
những lời đó có ý nghĩa gì đối với họ. Những điều cần phải chấn chỉnh trong cuộc
sống của họ là gì? Ông nhận ra rằng chỉ bản thân họ mới có thể trả lời câu hỏi
này. Tuy nhiên, có một lãnh vực mà ông cảm thấy đáng nói đến: các mối quan hệ
thường xuyên bị bóp méo và rối loạn của họ.
Ông đã quen
biết những người này cả một thời gian dài. Họ đã từng đến với ông, để được giúp
đỡ và hướng dẫn qua những vấn đề của họ. Ông biết những đố kỵ nhỏ nhặt làm cho
tâm hộn họ bực bội, những hận thù khiến cho người này chống lại người kia, những
cuộc cãi vã vặt vãnh vẫn còn tồn tại, những ghen tỵ và hiểu lầm, sự tự hào xuẩn
ngốc.
Ông quyết định
gởi một thông điệp cho những con người cố chấp, đầy cay đắng, không chịu tha thứ
và bỏ qua đó. Ông sẽ ghi khắc nơi họ ý tưởng rằng cuộc đời vốn dĩ quá ngắn ngủi
rồi, không ai nên gây hận thù và bất mãn cho nhau nữa. Ông sẽ van nài họ nên cư
xử trong sự hiểu biết và khoan dung đối với nhau. Ông sẽ nói với họ từ tận tâm
hồn của ông, như thể ông đang nói riêng với từng người vậy. Thế là ông bắt đầu:
Anh chị em thân
mến, tôi xin được nhắc lại những lời trong Tin Mừng: “Hãy dọn sẵn con đường cho
Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi”. Thiên Chúa không cần chúng ta phải sửa đường
cho Người, nhưng chính chúng ta cần.
Chúng ta cứ để mặc
cho những chuyện hiểu lầm diễn ra từ năm này sang năm khác, với ý nghĩ rằng một
ngày nào đó sẽ khai thông chúng. Chúng ta cứ để cho những cuộc cãi vã tiếp tục
tồn tại, bởi vì chúng ta không thể sắp xếp tư tưởng, để dẹp bỏ và chấm dứt lòng
tự hào của chúng ta.
Chúng ta đi
ngang qua những người khác với vẻ mặt sưng sỉa, không hề nói với họ một lời
nào, mà không có một vài thái độ đố kỵ vớ vẩn, mặc dù chúng ta biết rằng mình sẽ
hối hận và xấu hổ nếu nghe tin rằng ngày mai một trong những người đó sẽ qua đời.
Chúng ta cứ để mặc
cho người đồng loại của mình bị đói khát, cho đến khi chúng ta nghe tin rằng
người đó đang chết đói, hoặc chúng ta làm cho người bạn của mình bị đau lòng,
vì một lời đánh giá mà một ngày nào đó chúng ta đã nói với họ.
Nếu chúng ta nhận
ra rằng “thì giờ ngắn ngủi”, thì câu nói này sẽ gây ảnh hưởng mạnh đến thế nào.
Làm sao để chúng ta có thể ra đi ngay tức khắc, và làm được những điều, mà có
thể không bao giờ chúng ta có cơ hội khác để thực hiện.
“Tôi xin nhắc lại:
Thiên Chúa không cần chúng ta phải sửa đường cho Người nhưng chính chúng ta cần.
Vì thế, nếu chúng ta có thái độ quanh co, hoặc lối sống không ngay thẳng, hoặc
mối quan hệ không chân thật nào đó cần được chấn chỉnh lại, thì chúng ta hãy sửa
đổi ngay. Sau đó, chúng ta sẽ thực sự chuẩn bị đường cho Chúa đến với chúng
ta”.
Ông kết thúc bài
giảng của mình ở đó. Nhưng lời nói của ông thật đáng suy gẫm. Đối với những người
đang đi trên một con đường quanh co, thì quả thật mọi sự đều khó khăn. Nhưng mọi
sự đều trở nên dễ dàng, đối với những người đi trên đường ngay nẻo chính –đường
lối của sự thật, lương thiện và tốt đẹp. Nhưng để đi trên một con đường ngay thẳng,
người ta cần có sức mạnh, sự khôn ngoan và chân thật.
Thiên Chúa không
hề từ bỏ con người, khi chúng ta bị lạc khỏi đường lối ngay thật. Người vẫn mời
gọi chúng ta rời bỏ con đường quanh co, để đến với đường ngay nẻo chính. Mùa Vọng
là một thời gian tuyệt vời, để chúng ta biết nhắm bản thân đến đường hướng ngay
thẳng, và tự mình cam kết đi trên đường lối đúng đắn. Chúng ta phải cầu xin
Chúa cất đi sự mù lòa khỏi cặp mắt chúng ta, sự yếu đuối khỏi ý chí chúng ta,
và sự cứng cỏi trong tâm hồn chúng ta, để sao cho cuộc sống chúng ta được tràn
đầy ân sủng trong ngày Người đến.
Suy
Niệm 2. TỰ
MỞ LÒNG RA CHO ƠN CỨU ĐỘ
Ơn cứu độ là một
trong những chủ đề lớn của Mùa Vọng. Hôm nay, một lời mời gọi lớn lao xuất phát
từ Phụng vụ “Hãy dọn sẵn con đường cho Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi. Mọi
thung lũng, phải lấp cho đầy. Mọi núi đồi, phải bạt cho thấp; khúc quanh co, phải
uốn cho ngay; đường lồi lõm, phải san cho phẳng. Rồi hết mọi người phàm sẽ thấy
ơn cứu độ của Thiên Chúa”.
Đây là những lời
tuyệt vời. Đây là lời tuyên bố về tình yêu của Thiên Chúa đối với chúng ta.
Nhưng ở đây, có thể phát sinh ra một vấn đề. Một số người cứ nghĩ rằng để được
Thiên Chúa yêu thương, thì họ phải hoàn hảo. Họ nói: “Thiên Chúa không bao giờ
muốn gặp tôi trong tình trạng tội lỗi và bất toàn của tôi”. Vì thế, họ nỗ lực
trở nên con người hoàn hảo, nhằm đạt được tình yêu của Thiên Chúa. Điều này đưa
đến hậu quả là họ cứ cố gắng tự mình xoay sở lấy. Thiên Chúa khó cứu độ những
người như vậy.
Lần kia, có
một tu sĩ tên là Ambrose. Vốn là một chuyên gia về đời sống thiêng liêng, tu sĩ
Ambrose rất đòi hỏi trong cách nói chuyện và suy niệm. Ông còn là một người rất
thông minh, và chăm chỉ làm việc. Vì là một con người ưa sự triệt để hoàn hảo,
nên ông luôn luôn thích được sắp xếp và kiểm soát mọi sự. Ông làm cho mọi người
lóa mắt thán phục về năng lực và kiến thức của ông.
Nhưng khi
đang ở trên đỉnh cao của sự nổi tiếng, thì ông bị một căn bệnh ở giai đoạn cuối
làm cho ông quỵ ngã. Dường như thể sứ mạng của ông đã kết thúc. Tuy nhiên, sự
việc lại không diễn ra như vậy. Trái lại, chính khi ông trở nên yếu đuối, và
hoàn toàn không kiểm soát được mọi sự, thì ông lại trở nên có hiệu quả nhất.
Điều này diễn
ra như thế nào? Ông quyết định sử dụng căn bệnh của mình để tiếp cận với những
người đau khổ khác. Và nhờ đó, ông đã quá thành công, đến nỗi chính căn bệnh ở
giai đoạn cuối của ông lại chuyển thành một giai đoạn hiệu quả nhất. Trước khi
qua đời, ông nói “Tôi đã đi theo một phương hướng, thì đột nhiên, tôi lại bị bắt
buộc phải đi theo một hướng khác. Nhưng trong quá trình đó, tôi được học hỏi về
bản thân mình, và về tấm lòng tốt của người khác, nhiều hơn là tôi đã từng học
hỏi được trong suốt những năm tháng trước đây của cuộc đời tôi”.
Và về mức độ cá
nhân, thì tu sĩ Ambrose đã trải qua một sự biến đổi tuyệt vời. Dường như thể
cái vỏ bọc bảo vệ nào đó đã nứt vỡ ra, và làm nổi bật lên một con người thực sự
có sức quyến rũ. Trước đây, ông là một người có vẻ cô độc trong cộng đoàn. Bây
giờ, ông đã tự đặt mình vào giữa cộng đoàn, cùng ăn uống với các tu sĩ bạn,
nhưng cũng đóng góp một cách rộng rãi vào tinh thần của cộng đoàn, nhờ sự dịu
hiền và an bình mà ông tỏa ra. Đây là công trình của ân sủng, và điều này chứng
tỏ sự thật trong vài câu ngắn sau đây:
Hãy rung lên những
hồi chuông nào vẫn còn có thể vang vọng được.
Hãy quên đi sự
hiến thân hoàn hảo của bạn.
Trong tất cả mọi
sự, đều có một vết nứt.
Đó là cách để
ánh sáng thâm nhập vào.
Những hoàn cảnh
làm cho chúng ta mở lòng mình ra, để đến với điều mà Thiên Chúa mong muốn ban
cho chúng ta quả thật lạ lùng. Khi chúng ta đến với Thiên Chúa từ trạng thái đầy
đủ và mạnh mẽ của bản thân, thì chúng ta đặt Thiên Chúa sang một bên. Nhưng khi
chúng ta đến với Thiên Chúa từ tình trạng yếu đuối và có nhu cầu, là chúng ta mời
gọi Người đi vào tâm hồn của mình. Thông qua sự bất toàn của mình, mà tâm hồn của
chúng ta được mở ra cho ân sủng của Thiên Chúa. Sự bất toàn của chúng ta chính
là những vết thương thu hút sự chú ý của Thiên Chúa, khiến chúng ta xứng đáng
được Người thương xót và chữa lành.
Trong cuộc sống
chúng ta, có một thái độ quanh co, hoặc cách cư xử không ngay thẳng cần được chấn
chỉnh lại, chúng ta hãy cố gắng làm điều đó. Nhưng chúng ta không được suy nghĩ
rằng Chúa sẽ không đến với chúng ta, trừ phi chúng ta vẹn toàn. Nếu chúng ta đã
hoàn hảo rồi, thì Thiên Chúa không đến với chúng ta nữa. Thiên Chúa đến, bởi vì
chúng ta là những tội nhân cần được cứu độ. Người đến, bởi vì chúng ta là những
đứa con bị thương tích, cần được chữa lành. Điều mà chúng ta cần, đó là lòng
khiêm tốn và sự chân thành, để tỏ cho Người thấy những tội lỗi và vết thương của
chúng ta.
Có những người
nói rằng chúng ta không nên bộc lộ sự yếu đuối, bởi vì điều này không tạo ra được
sự kính trọng, và do đó, tốt hơn là nên mang lấy gánh nặng của bản thân mình
trong sự bí mật. Nhưng chính sự am hiểu về nỗi đau khổ của cá nhân, lại càng
làm cho chúng ta có khả năng cống hiến kinh nghiệm bản thân mình, như một nguồn
suối để chữa lành cho người khác. Những ai không che đậy sự đấu tranh của họ,
nhưng biết sống bằng chính con người thật, nhờ sự trợ giúp của Thiên Chúa, thì
có thể mang lại niềm hy vọng cho người khác.
12. Sám hối canh tân
(Trích trong
“Như Thầy Đã Yêu” – Thiên Phúc)
Đời Chiến Quốc,
nhà du thuyết Tô Tần sang nước Sở, phải đợi suốt ba ngày mới được vào ra mắt
vua Sở.
Nói xong câu
chuyện, Tô Tần xin cáo biệt đi ngay. Vua Sở bảo: “Quả nhân nghe tiếng tiên sinh
quý như nghe tiếng một bậc danh nhân xưa. Nay tiên sinh đã không quản xa xôi, đến
chơi với quả nhân, lại không chịu ở lại là cớ làm sao?”
Tô Tần thưa:
“Tôi xem ra thấy nước Sở này có đồ ăn đắt hơn ngọc, củi đắt hơn quế, quan khó
được trông thấy như ma, vua khó được yết kiến như trời. Nay nhà vua muốn bắt
tôi ở lại để ăn ngọc, thổi quế, nhờ ma thấy trời hay sao?
Vua Sở khẩn
khoản nói: “Xin mời tiên sinh cứ ở lại, quả nhân đã hiểu rõ quá rồi”.
Một đất nước
mà vật giá đắt đỏ: “Gạo châu củi quế”, vua quan xa cách dân chúng, thì nhân dân
trong nước khổ sở biết bao. Cái đáng khen của vua Sở là sau khi nghe Tô Tần
bình phẩm về tình hình kinh tế chính trị của đất nước mình, thì ông liền nhận
ra sai lầm và quyết tâm sửa chữa.
Mỗi lần mùa vọng
đến, lại có một Tô Tần xuất hiện để vạch ra những lỗi lầm của chúng ta và nhắc
chúng ta sám hối canh tân. Đó chính là Gioan Tẩy giả: “Có tiếng kêu trong hoang
địa. Hãy dọn đường cho Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi” (Lc 3,4)
Nếu Tô Tần là
nhà du thuyết cho nước Sở, thì Gioan chính là ngôn sứ của dân tộc Do thái. Ông
đã thấy các nhân vật đạo đời: Từ hoàng đế Tibêriô đến quan tổng trấn Philatô, từ
vua Hêrôđê, Philip, Lyxaria cho đến các vị thượng tế Anna và Caipha; lòng người
đầy những khúc quanh lồi lõm, thung lũng hố sâu, núi đồi hiểm trở.
Gioan nhắc lại lời
tiên tri Isaia: “Mọi thung lũng, phải lấp cho đầy; khúc quanh co, phải uốn cho
ngay; đường lồi lõm, phải san cho phẳng” (Lc 3,5). Ông kêu gọi mọi người sửa
sang đường sá. Nhưng con đường quan trọng chính là đường vào cõi lòng.
Phải lấp cho đầy
những hố sâu tham lam ích kỷ hẹp hòi.
Phải uốn cho
ngay những lối nghĩ quanh co, tính toán lệch lạc.
Phải san cho phẳng
những núi đồi ngạo nghễ của tự mãn, tự kiêu.
Phải bạt cho thấp
những gồ ghề lồi lõm của bất công, bất chính.
Nếu sám hối là dọn
đường của lòng mình, thì chúng ta hãy dẹp bỏ những chướng ngại của tâm hồn, để
Chúa có thể đến và ngự lại trong đó.
Nếu Gioan là
ngôn sứ chuẩn bị cho Chúa đến lần đầu, thì chúng ta sẽ là sứ giả chuẩn bị cho
Người đến từng ngày trong cuộc sống của anh em.
Thiên Chúa chỉ
có thể đến gặp con người trên những con đường ngay thẳng, phẳng phiu. Và ơn cứu
độ của Người cũng chỉ ban cho những ai rộng tay đón nhận.
Lạy Chúa, thật
là khó khi nhận mình lầm lỗi, và cũng không dễ dàng khi phải sửa chữa lỗi lầm.
Xin ban cho
chúng con ơn sám hối, dám đi đến những hành động cụ thể, và can đảm chấp nhận cắt
tỉa đớn đau, để chúng con xứng đáng đón rước Chúa đến, mang nguồn vui ơn cứu độ.
Amen.
13. Suy niệm của André Sève
THIÊN
CHÚA MUỐN CỨU ĐỘ MỌI NGƯỜI
Luca là tác giả
Tin Mừng của lịch sử cứu độ mà ông triển khai thành ba điệp khúc như trong đoạn
rất súc tích này chẳng hạn: “Cho đến thời ông Gio-an, thì có Lề Luật và các
ngôn sứ; còn từ thời đó, thì Tin Mừng Nước Thiên Chúa được loan báo, và ai cũng
dùng sức mạnh mà vào” (Lc 16,16)
Luca muốn xây dựng
những chiếc cổng qua đó ông làm cho chúng ta đi vào trong lịch sử một cách long
trọng. Vào lúc hạ sinh Chúa Giêsu: “Hồi ấy Xêda đại đế ra chiếu chỉ …”. Và đối
với bước đầu công khai của Ngài, cùng với Gioan tẩy giả vén màn lịch sử: “Năm
thứ mười lăm triều đại vua Xêda Tibê…” Đây là tiếng chuông lớn của lịch sử.
Có một lời loan
báo phi thường: “Mọi người sẽ được ơn cứu độ”. Đây là điều ông già Simêon đã
công bố một cách âm thầm hơn: “Vì chính mắt con được thấy ơn cứu độ Chúa đã
dành sẵn cho muôn dân: Đó là ánh sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của
Israel Dân Ngài”. Chúng ta thường quá thu hẹp các chân trời này, loại bỏ những
chân trời này, quên lãng những chân trời kia. Và chúng ta luôn có nguy cơ mất
đi trên các con đường của lịch sử điều phải là nỗi ám ảnh của chúng ta: Thiên
Chúa là Thiên Chúa của tất cả mọi người, Ngài muốn cứu độ tất cả những người ấy.
Người Do thái thời
bấy giờ mong chờ Đấng Cứu Thế đến độ trái tim họ rung động khi nhìn vị tiên tri
mới xuất hiện là Gioan Tẩy giả: “Có phải người này là Đấng Cứu Thế hay không?”.
Điều này sẽ còn
khó tin hơn nữa! Sẽ phải có toàn bộ Tin Mừng, sự phục sinh và hiện xuống để người
Do thái độc thần triệt để lòng trí mở ra (một cách khó khăn!) cho điều không thể
tưởng tượng được: Đấng Cứu Thế chính là Chúa Giêsu, và Chúa Giêsu chính là
Thiên Chúa.
Gioan Tẩy giả
phác hoạ chân dung đầu tiên đó: “Có Đấng mạnh thế hơn tôi đang đến, tôi không
đáng cởi quai dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho anh em trong Thánh Thần
và lửa”.
Nhưng cũng sẽ phải
có các thần học gia giám mục vĩ đại của các thế kỷ đầu tiên, kinh nghiệm của
các thánh, nhất là Chúa Thánh Thần để nói lên điều không thể được trình bày:
Thiên Chúa duy nhất là Cha, Con và Thánh Thần; và Chúa Con đã làm người, dưới
thời Xêda đại đế, dưới triều vua Tibê.
Mùa vọng lại đặt
chúng ta trước những chân trời rộng lớn của việc cứu độ tất cả mọi người mà
Chúa Cha đã sai phái Con của Ngài cho họ. Còn việc tiếp nhận: Gioan Tẩy giả yêu
cầu chúng ta chuẩn bị cho Ngài một con đường. Hai hình ảnh giải toả và tẩy sạch
có thể giúp chúng ta hình dung công việc này một lần nữa: làm bung ra những cái
cửa quá rỉ sét và làm sập đổ sự từ chối mà chúng ta đã làm cho chai cứng nơi
chúng ta, những núi đồi do dự và bác bẻ. Nói với Chúa: “Xin hãy vào trong con”
đòi buộc một sự hoạt động tích cực.
Tôi có đi quá
nhanh từ lời loan báo lớn lao của Gioan Tẩy giả “tất cả mọi người sẽ xem thấy
ơn cứu độ” đến những lo toan cá nhân nhỏ nhặt hay không? Chúng không nhỏ nhặt
đâu, những cái nhìn rộng lớn trên thế giới không được làm cho chúng ta quên đi
khu vườn của chúng ta. Trả lời cho một lãnh chúa người Tây Ban Nha, thánh
Pierre ở Alcantara nói: “Ông hãy tỏ ra có tấm lòng tốt, thì đó đã là một phần của
thế giới sẽ trở nên tốt đẹp”. Nói với Chúa trong mùa vọng: “Hãy đến cứu độ tất
cả chúng con” sẽ là một lời nguyện của kẻ mơ mộng nếu lời nguyện đó không hướng
chúng ta về điều phải được cứu độ nơi mỗi người trong chúng ta.
14. Dọn đường cho Chúa đến
(Suy niệm của
Lm. Ignatiô Trần Ngà)
Có vô vàn ngăn
trở khiến con người không thể đến được với nhau.
Ngăn cách vì tường
cao luỹ sâu, vì đồi núi chập chùng hiểm trở đã hoá thành xưa cũ, không còn là vấn
đề đối với phương tiện đi lại tân tiến hôm nay.
Ngăn cách vì đường
xa thiên vạn lý đã dần dần bị thu ngắn lại; hai người ở cách nhau nửa quả địa cầu
có thể gặp nhau sau một vài ngày lên máy bay.
Thậm chí ngăn
cách giữa các hành tinh xa xôi diệu vợi cũng đã được bắc cầu.
Bên cạnh những
ngăn cách về không gian, về đường sá thì ngăn cách về quan điểm, về ý thức hệ
đáng quan ngại hơn nhiều.
Đã có thời, ngăn
cách bởi ý thức hệ (cộng sản và tư bản), bởi những quan điểm và chủ trương khác
nhau, đã tạo nên những chia cắt rất sâu sắc giữa cộng đồng nhân loại, tạo nên
những khoảng cách tưởng chừng không bao giờ có thể vượt qua. Vậy mà hôm nay những
chia cắt như thế xem ra đã được thu hẹp rất nhiều.
Rốt cuộc, chỉ
còn ngăn cách vô hình trong lòng người, do lòng hận thù, do ghen tị, do hiểu lầm
nhau mới là ngăn cách đáng quan ngại nhất và tồn tại lâu dài nhất trong lịch sử
loài người.
Những ngăn cách
loại nầy đã khiến cho hai người láng giềng cách nhau một bức vách không thể đến
với nhau được, khiến cho hai người bạn cùng chung sở làm không nhìn mặt nhau;
thậm chí hai anh em ruột thịt, hai vợ chồng chung sống dưới một mái nhà, ngồi
quanh một mâm cơm, nhưng tâm hồn xa nhau vạn dặm.
Con người đã xây
dựng được nhiều nhịp cầu thật dài và kiên cố, bắc qua những dòng sông rộng mênh
mông, để nối kết đôi bờ; nhưng ai có thể xây dựng những nhịp cầu thiêng liêng để
kết nối những tâm hồn xa cách?
Thánh Gioan Tẩy
Giả là người được sai đến để dựng xây những nhịp cầu như thế.
Theo Tin Mừng
hôm nay, Ngài được sai đến làm tiền hô, làm kẻ bắc cầu, dọn đường cho Chúa đến:
“Có tiếng người
hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để
Người đi. Mọi thung lũng, phải lấp cho đầy, mọi núi đồi, phải bạt cho thấp,
khúc quanh co, phải uốn cho ngay, đường lồi lõm, phải san cho phẳng.”
Phải dọn
đường đón tiếp Chúa thế nào đây?
Người ta thường
rất sùng mộ Thiên Chúa uy linh ngự trên cõi trời cao thẳm mà lãng quên các chi
thể của Ngài đang sống kề cận quanh mình. Chính những chi thể của Thiên Chúa
quanh ta mới cần ta dọn đường để đón tiếp.
Chúa Giê-su luôn
nhắc nhở chúng ta nhớ rằng Ngài đang hiện diện trong các anh chị em chung quanh
và những gì chúng ta làm cho những người chung quanh là làm cho chính Ngài. (Mt
25, 40)
Vậy thì dọn đường
Chúa đến với ta không gì khác hơn là dọn đường cho anh chị em chung quanh có thể
đến được với mình.
Các chủ quán
Bê-lem hôm xưa khước từ hai người lữ hành lạc lõng đi tìm chỗ trọ (thánh Giu-se
và Mẹ Maria) là trực tiếp khước từ Thiên Chúa.
Hài Nhi Giê-su
phải sinh trong chuồng bò vì con người đã không tiếp nhận con người.
Tất cả những ai
hành xử như thế với người chung quanh sẽ bị Chúa Giê-su cảnh cáo: “Ta là khách
lạ mà các ngươi không tiếp rước” (Mt 25, 43)
Vậy thì đón tiếp
Chúa không là gì khác ngoài việc hoà thuận tiếp nhận mọi người không trừ ai.
Dọn đường đón
Chúa không là gì khác ngoài việc xoá bỏ đi những ngăn cách do chúng ta dựng lên
giữa mình với tha nhân mà chúng ta giáp mặt hằng ngày.
Chỉ khi nào giữa
chúng ta và mọi người chung quanh không còn phân li ngăn cách, ấy mới là lúc đường
sá đã dọn xong và Chúa mới có thể đến được với mình.
15. Hãy dọn đường cho Chúa
Người ta kể
lại rằng, một khoa học gia và cũng là họa sĩ nổi danh Leonardo da Vinci vẽ bức
tranh Bữa Tiệc Ly, bức tranh được rất nhiều người khen ngợi cho đến ngày hôm
nay. Ông có một tranh chấp mạnh mẽ với người láng giềng, tâm tình thù hận trong
tâm hồn không cho phép ông vẽ một chân dung nhân từ dịu dàng của Chúa Giêsu. Ngồi
trong phòng vẽ hàng giờ, nhưng Leonardo da Vinci không thể nào tập trung tinh
thần để vẽ chân dung. Cuối cùng, ông quyết định đi tìm để làm hòa với người
đang có tranh chấp, rồi với tâm hồn an bình thư thái, ông đã vẽ được dung mạo
Chúa Giêsu trong bức tranh nổi tiếng Bữa Tiệc Ly, và dung mạo của Chúa Giêsu do
ông vẽ ra đó thể hiện tuyệt vời đặc sắc tinh thần của Chúa Giêsu mà cho đến
ngày hôm nay chưa có hay ít có họa sĩ nào theo kịp.
Hơn Leonardo da
Vinci, mỗi người chúng ta được mời gọi không phải chỉ vẽ chân dung Chúa Giêsu
trên trang giấy trong bức họa mà thể hiện chính Chúa Giêsu, trở thành một Chúa
Giêsu Kitô thứ hai. Chúng ta không thể nào thành công làm công việc này, nếu
tâm hồn chúng ta còn tích chứa những tật xấu, những tội lỗi, những tâm tình thù
hận, ganh tị với anh chị em. Mỗi người chúng ta cần thực hiện điều mà thánh
Phaolô tông đồ gọi là lớn lên trong đức bác ái: “Lòng bác ái của anh em càng
ngày càng gia tăng trong sự thông biết và am hiểu, để anh em được trong sạch và
không đáng trách cho đến ngày của Chúa Kitô ngự đến”. Đây có thể nói là mục
tiêu chính của Mùa vọng chúng ta đang cử hành, mùa chuẩn bị tâm hồn của chúng
ta hay đúng hơn tẩy sạch tâm hồn chúng ta khỏi những gì là tiêu cực xấu xa, nghịch
lại sự thật của Chúa, để chúng ta có thể không phải là họa lại mà là trở thành
chính Chúa Giêsu, đón nhận hoàn toàn ân sủng cứu rỗi của Ngài. Đây cũng là điều
mà Gioan tiền hô trong bài Phúc âm hôm nay lớn tiếng nhắc lại cho mọi thành phần
dân Do thái thời Ngài đang bị cám dỗ bỏ quên Thiên Chúa, hoặc làm méo mó dung mạo
Thiên Chúa mà họ đã được mời gọi làm chứng giữa muôn dân. Bí quyết đó là việc
ăn năn thống hối, thay đổi nội tâm đã được Gioan rao giảng. Đón tiếp một vị
khách phàm trần, người ta chỉ cần chưng diện treo hoa đèn, biểu ngữ, chào đón,
chúc tụng và hô to những khẩu hiệu ngoài môi miệng cho qua lượt, nhưng để đón
Chúa đến và họa lại chân dung của Chúa trong chính đời sống của mình thì con
người phải thay đổi thực sự tâm hồn, phải thực hiện cuộc canh tân thay đổi nội
tâm khỏi những tâm tình xấu xa tội lỗi.
Ước chi trong
Mùa vọng này giúp chúng ta lắng nghe lời mời gọi của Gioan tẩy giả và nhất là lời
mời gọi của chính Chúa đang đứng ngoài gõ cửa chờ ta để trở nên hiện ảnh, hiện
thân của Chúa Giêsu giữa anh chị em, làm vinh danh Thiên Chúa và cũng vừa xây dựng
được một xã hội tốt đẹp xứng đáng với con người mỗi ngày một hơn.
Xin Chúa giúp mỗi
người chúng ta biết hoán cải, canh tân đời sống trở về với Chúa mỗi ngày một
nhiều hơn, thiết thực hơn. Amen.
16. Tiếng kêu trong sa mạc
(Trích trong
‘Niềm Vui Chia Sẻ’)
Một mẩu chuyện
của người Phi Châu kể lại rằng: Một người Ả Rập sống ở sa mạc có thói quen nằm
sát xuống đất, úp tai trên cát từng giờ lâu. Có người hỏi tại sao làm thế. Anh
ta giải thích như sau: “Tôi nghe sa mạc khóc vì nó rất muốn được làm một ngôi
vườn xinh tươi”.
Sa mạc mong mỏi
được trở thành ngôi vườn, cũng vậy, tâm hồn con người luôn hướng tới về điều
thiện. Khoảng cách giữa sa mạc và ngôi vườn xinh tươi đó là nước non, điều kiện
thời tiết và nhất là công lao của con người. Không có sự chăm sóc của con người,
sa mạc vẫn tiếp tục là bãi cát khô cằn. Cõi lòng con người cũng sẽ mãi mãi là một
sa mạc cằn cỗi nếu có không được vun xới và tưới bằng cố gắng, phấn đấu, hy
sinh và tình yêu. Phải tốn biết bao là kiên nhẫn, biết bao chống đỡ, biết bao
cương nghị, biết bao mồ hôi… để biến sa mạc của tâm hồn thành một khu vườn tươi
tốt… Sa mạc tâm hồn của chúng ta sẽ khóc mãi nếu chúng ta không ra tay cày xới
và vun trồng mỗi ngày.
Tin Mừng hôm nay
kêu gọi chúng ta hãy cày xới và vun trồng cho sa mạc tâm hồn chúng ta nở hoa
đón mừng Chúa Cứu Thế: “Có tiếng kêu trong sa mạc: “Hãy dọn đường cho Chúa, sửa
lối cho thẳng để Ngài đi”. Đó là tiếng kêu của Gioan Tiền Hô. Là tiếng kêu
trong sa mạc, Gioan không thể vắng bóng trong Mùa Vọng – Giáng Sinh, vì đời sống
của Gioan đã gắn liền với đời sống của Chúa Cứu Thế như “tiếng kêu” gắn liền với
Đấng là “Lời của Thiên Chúa”. Đàng khác, đời sống của vị Tiền Hô chỉ có lý do
khi có Đấng Cứu Thế xuất hiện phía sau; và đời sống của vị Tẩy Giả làm phép rửa
sám hối chỉ có ý nghĩa khi có Chúa Giêsu, Đấng thiết lập Bí tích Thánh Tẩy để
tha tội.
Từ ngàn xưa,
Thiên Chúa đã làm xuất phát những tiếng kêu qua các Ngôn Sứ trong Cựu Ước để
tiên báo Đấng Thiên Sai Cứu Thế sẽ đến. Là Ngôn Sứ cuối cùng của Cựu Ước, tiếng
kêu của Gioan Tiền Hô đã đúc kết, tổng hợp mọi tiếng kêu của các Ngôn Sứ khác,
như tiếng kêu của Isaia, tiếng kêu của Êlia, tiếng kêu của Giêrêmia, của Baruc
(Bđ.1). Chính vì vậy “Tiếng kêu trong sa mạc” là tên gọi của Gioan, một tên rất
mông lung, có vẻ vô danh, nhưng lại rất súc tích: “Hãy dọn đường cho Chúa, sửa
lối cho thẳng để Ngài đi. Mọi thung lung, phải lấp cho đầy, mọi núi đồi phải bạt
cho thấp, khúc quanh co, phải uốn cho ngay, đường lồi lõm, phải san cho phẳng.
Rồi hết mọi người phàm sẽ thấy ơn Thiên Chúa cứu độ”.
Thưa anh chị em,
Ngày nay, khi
nói “Tiếng kêu trong sa mạc”, người ta thường hiểu là tiếng kêu vô ích, lời hô
hào không được hưởng ứng, không được đón nghe. Nhưng tiếng Gioan đã kêu lên
trong sa mạc không phải là “tiếng kêu trong sa mạc” theo nghĩa đó. Trái lại, tiếng
kêu ấy đã lôi kéo đủ thứ mọi hạng người khắp xứ Palestine đến với Gioan trên bờ
sông Giođan. Tiếng ấy mặc dù kêu lên trong sa mạc nhưng đã vang vọng tới tận thủ
đô Giêrusalem đến nỗi một phái đoàn chính thức đã được các vị lãnh đạo tôn giáo
sai đến để chất vấn Gioan tận nơi sa mạc.
Tiếng kêu của
Gioan không vô ích và cũng không lỗi thời, vì ngày nay, sau gần 2000 năm, tiếng
kêu ấy vẫn còn tác động mạnh mẽ trong lòng nhiều người. Những điều xưa kia Gioan
nói với dân chúng, hiện nay vẫn còn hợp thời, vẫn còn có giá trị. Và trong thực
tế, ở khắp nơi trên thế giới, bao lâu hỗn loạn, tranh chấp, hận thù vẫn còn thì
công cuộc dọn đường cho Chúa đến vẫn còn cấp bách. Như vậy, tiếng kêu của Gioan
vẫn mãi mãi cần thiết để con người thay đổi đời sống cho tốt đẹp hơn.
Mỗi Mùa Vọng, tiếng
kêu của Gioan trong sa mạc lại lay động, thức tỉnh chúng ta, đặt chúng ta đối
diện trước một số vấn đề thuộc phạm vi lương tâm và công bình xã hội, để chúng
ta xét mình, kiểm điểm nếp sống, để cải thiện đời sống mỗi ngày thêm trọn hảo,
để dọn đường tâm hồn chúng ta cho Chúa Cứu Thế ngự đến. Tuy nhiên, đối với một
số người, tiếng kêu của Gioan đã trở thành thực sự là “tiếng kêu trong sa mạc”,
không được họ lắng nghe và hưởng ứng bởi vì trong lòng họ là những đô thị ồn
ào, nhộn nhịp, hỗn độn, ô nhiễm…, tâm hồn họ thiếu sự thanh vắng, cô tịch của
sa mạc khiến họ không nghe được tiếng kêu của Gioan: Hãy dọn đường cho Chúa. Tiếng
kêu của Gioan không gặp được một âm vang nào trong lòng họ, hoặc có đi nữa thì
cũng chỉ là nhất thời và hời hợt như “hạt giống rơi vào bụi gai” mà Chúa đã giải
thích là “những hạng người nghe lời Chúa, rồi bị những mối bồn chồn lo lắng,
đam mê khoái lạc trên đời làm nghẽn đi mà không sinh hoa kết quả được” (Mt
13,18-23).
Vì vậy, muốn
nghe được tiếng kêu của Gioan Tiền Hô thì phải tạo cho lòng mình trở nên sa mạc.
Sa mạc là nơi thuận tiện cho cuộc hẹn hò gặp gỡ thân tình để nghe rõ tiếng Chúa
hơn và để nhận lãnh sứ mạng của mình. Như ngôn sứ Hôsê đã viết: “Thiên Chúa sẽ
dẫn đưa Israen vào sa mạc, vào nơi thanh vắng, để ở đó, lòng kề lòng, Ta sẽ tâm
tình với nó” (Hs 2,16). Ở sa mạc Sahara ngày nay, người ta vẫn còn thấy có những
cộng đoàn tu sĩ, như các Tiểu đệ, Tiểu muội Chúa Giêsu, theo tinh thần Cha
Charles de Foucauld, các tu sĩ ấy dù ở đâu cũng phải qua một thời gian tu luyện
sống với Chúa, lắng nghe Chúa gọi giữa sa mạc, giữa cảnh cô tịch, nghèo khó, để
sau khi đã có kinh nghiệm cụ thể về sa mạc, các tu sĩ ấy có thể tạo cho lòng
mình trở nên sa mạc trong khi dấn thân phục vụ con người ở giữa lòng đời. Đó
chính là công việc vun xới cho sa mạc nở hoa đón mừng Chúa Cứu Thế.
Anh chị em thân
mến,
Chúng ta không
đi vào sa mạc như các tu sĩ Tiểu đệ, Tiểu muội của Chúa Giêsu được, nhưng chúng
ta cẩn phải tạo cho lòng mình trở thành một sa mạc, một nơi trầm lặng, yên
tĩnh, bình an, để dễ dàng lắng nghe tiếng Chúa mời gọi giữa cuộc sống ồn ào, nhộn
nhịp, bề bộn, căng thẳng nầy. Có nghe được tiếng Chúa nói qua tiếng kêu của
Gioan Tiền Hô hôm nay, chúng ta mới bắt tay vào việc dọn đường tâm hồn chúng ta
cho Chúa ngự đến: Phải sửa lại đường xưa lối cũ, uốn nắn cho ngay thẳng những lối
quanh co theo sở thích trái chướng của mình, lúc thế này khi thế khác… Phải
trung thành trước sau như một, thi hành mọi đòi hỏi của Tin Mừng. Mọi gồ ghề
ngăn trở các quan hệ tốt đẹp với Thiên Chúa, với tha nhân, phải bạt xuống và
san phẳng đi, để tình Chúa, tình người chan hòa đến với hết mọi người. Có như vậy,
xã hội mới dần dần trở thành huynh đệ hơn, tốt đẹp hơn, sẵn sàng cho Chúa đến,
và cuối cùng để đón nhận ơn cứu độ từ chính Đấng Cứu Độ như Gioan loan báo: “Hết
mọi người phàm sẽ thấy ơn Thiên Chúa cứu độ”.
17. Sứ giả của Chúa Kitô
Gioan là vị tiên
tri được linh hứng đầu tiên đến đập tan sự yên lặng của bao thế kỷ trôi qua từ
đời tiên tri Malaki. Sự quan trọng của chức vụ của ông được Luca nêu ra bằng
cách liệt kê những chi tiết xác thực định vị thời kỳ của ông. Khi nói đến tên
những nhà cầm quyền chính trị và tôn giáo, ông đã cho biết trong thời ấy có sáu
cuộc bổ nhiệm, để đưa dần tới tính cách phổ thông của Tin Mừng. Với thiên tài của
một sử gia, Luca đã liên kết câu chuyện ông kể với các biến cố của thế giới.
Trước hết, ông phải nêu tên vị hoàng đế đang trị vì đế quốc La mã là Xêda
Tibêriô, rồi ông kể đến Philatô, tổng đốc xứ Giuđê, người đã mang một vết nhơ
muôn đời là kẻ lên án tử cho Chúa Giêsu, Hêrôđê Antipa, con người quyến dụ và
sát nhân, con của Hêrôđê đại vương, được bổ nhiệm cai trị xứ Galilê, Philipphê
và Lyxania làm tổng đốc các xứ lân cận.
Về phương diện
giáo quyền, ông nhắc tới Anna và Caipha. Chưa bao giờ có hai thượng tế cùng một
lúc. Vậy Luca có ý gì khi nêu ra hai tên? Thượng tế là người đứng đầu Do thái cả
về phương diện tôn giáo lẫn chính trị. Ngày xưa chức thượng tế được cha truyền
con nối và mãn đại, nhưng khi người La mã đến, chức vị đó làm đầu mối cho đủ thứ
gian lận. Kết quả là từ khoảng năm 37TC-26SC đã có đến hai mươi tám thầy thượng
tế khác nhau. Anna hành chức thực thụ từ năm 7TC-14SC. Cho nên khi ấy ông đã
mãn nhiệm, nhưng kế vị ông là bốn người con trai và Caipha là con rể ông. Do
đó, tuy Caipha là thượng phẩm đương chức, nhưng thực quyền vẫn ở trong tay
Anna. Vì thế, sau khi Chúa Giêsu bị bắt đã phải điệu đến chỗ ông trước tiên, dẫu
lúc đó ông không còn tước vị gì. Luca đem ghép tên ông vào với Caipha để muốn
nói lên tình trạng “bất thường” về tôn giáo thời ấy.
Một bản danh
sách của những lãnh tụ như thế cho ta thấy sự thoái hoá tột bậc về đạo đức lẫn
tôn giáo lúc bấy giờ và sự cần thiết phải có một người kêu gọi Israel trở lại
thờ phượng và phụng sự Thiên Chúa.
Vị sứ giả ấy đã
đến trong con người của Gioan, con Giacaria. Sau một thời gian dài tôi luyện bằng
kỷ luật khắc khổ trong sa mạc, ông đã xuất hiện với một sứ điệp quả quyết từ
Thiên Chúa, lôi cuốn quần chúng đông đảo đến thung lũng Giođan, để nghe giảng đạo
và tiếp nhận phép rửa như một dấu hiệu và ấn chứng cho lòng ăn năn. Bản chất của
chức vụ ông làm ứng nghiệm lời báo trước của tiên tri Isaia “Tiếng kêu trong
hoang địa”, người được Thiên Chúa sai đến để dọn đường cho Đấng Cứu Thế đến. Sự
chuẩn bị này có tính cách Đông phương: khi một vị vua định đi tuần tra một vùng
nào trong vương quốc mình thì sai một vị quan đi trước để hô hào dân chúng sửa
sang đường sá. Chỗ trũng phải lấp đầy, chỗ cao phải bạt xuống, đường quanh co
phải nắn lại cho thẳng, đường gồ ghề phải sửa cho êm. Cũng thế, Gioan được coi
như sứ giả của Vua, nhưng sự sửa soạn của ông nhấn mạnh là sự sửa soạn tâm hồn
và đời sống. Như vậy, muốn cho người ta sẵn sàng tiếp nhận Chúa Kitô, những trở
ngại đạo đức cần phải dẹp sạch, phải sám hối ăn năn và từ bỏ tội lỗi. Luca đã kết
thúc câu trích Isaia rằng: “Và mọi người sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa”, để
phù hợp với tính cách phổ thông của Tin Mừng.
Vicka là một
trong sáu thị nhân tại Mễ du, được chính Đức Mẹ dạy dỗ, khi có người hỏi: “Theo
cô biết, ăn năn trở lại là thế nào?”.
- Ăn năn hối
cải là ý thức rằng chúng ta đang sống trước mặt Thiên Chúa, đêm cũng như ngày,
và chúng ta chịu trách nhiệm về tất cả những gì thuộc bản thân ta, cũng như những
gì thuộc quyền sở hữu của ta. Mẹ đã đến kêu gọi mọi người thế hãy nghe theo các
sứ điệp của Mẹ mà ăn năn hối cải. Sống trong tội quả là điều nguy hiểm! Những
tai hoạ ghê gớm đang chờ đợi những kẻ không quay trở về cùng Thiên Chúa. Nhưng
Thiên Chúa luôn tha thứ cho ta, dầu tội lỗi đến như thế nào đi nữa. Không có tội
nào quá lớn đến nỗi Thiên Chúa không tha thứ được. Tình yêu Thiên Chúa luôn mãi
lớn hơn tội lỗi chúng ta. Tất cả những gì ta có thể làm là nài xin. Đức Mẹ đến
để bảo ta nài xin Chúa tha thứ ngay bây giờ. Mẹ nhắc lại cho ta rằng Thiên Chúa
không bao giờ từ chối tha thứ cho bất cứ ai xin Người.
- Và khi được
hỏi về mức độ khẩn trương phải ăn năn, Vicka đáp: “Đức Mẹ phải khóc vì những đứa
con của mình không biết Thiên Chúa, hoặc quay lưng với Thiên Chúa, hoặc bất
tuân các giới răn của Người.
- Rồi sau
khi được Đức Mẹ dắt đi tham quan thiên đàng, luyện ngục và hoả ngục, cùng với
Jakov, trong một cuộc phỏng vấn, có người hỏi: “Từ khi thấy hoả ngục lời cầu
nguyện của cô có khác gì không?” Vicka đáp ngay: “Ồ! Dĩ nhiên là có. Bây giờ
tôi cầu nguyện cho kẻ tội lỗi ăn năn hối cải. Tôi biết cái gì đang chờ đợi họ, nếu
họ từ chối quay trở về.
- Vậy điều
gì xảy ra đối với kẻ phạm tội?
- Hết thảy
chúng ta đều phạm tội. Đó là lý do Đức Mẹ kêu gọi ta làm hoà lại với Thiên Chúa
và với anh em ta, chị em ta, ngay từ bây giờ. Ta càng cứng đầu chống nghịch đường
lối của Thiên Chúa, thì ta càng rời xa Nước Thiên Chúa. Và khi được hỏi: “Làm
sao để chúng ta quay trở lại?”. Vicka cho biết: “Đức Mẹ bảo rằng bao lâu còn sống
trên trần, ta còn có thể trở lại với Thiên Chúa mọi giờ mọi phút, bằng cách ăn
năn sám hối. Và cũng vì thế, ăn năn hối cải không phải là một việc nhất thời,
làm một lần là xong. Đó là con đường xuyên suốt đời người, và lúc đầu, người ta
có thể gặp nhiều khó khăn, vì satan rất mạnh, nó tìm mọi cách để cản trở việc
ăn năn hối cải của ta. Càng gặp khó khăn ta càng phải cầu nguyện. Ăn năn hối cải
không thể là chuyện trên đầu môi chót lưỡi, song bằng hành động, bằng tình yêu,
một công việc kiên trì mỗi ngày”.
- Còn Jakov,
khi được hỏi ăn năn hối cải có ý nghĩa thế nào đối với cậu? Cậu trả lời: “Khi
em còn nhỏ, em chỉ biết sơ sơ về Thiên Chúa. Cũng có đi dự lễ, đi nhà thờ,
nhưng không bao giờ thực sự cảm nghiệm được Thiên Chúa. Đi là chỉ do sự thúc đẩy.
Cần nhất là Thiên Chúa phải sống trong ta. Em không cảm nghiệm được điều ấy cho
đến khi các cuộc hiện ra xảy ra. Em có thể nói ăn năn trở lại là Thiên Chúa sống
trong em và em nhận biết sự ấy”.
- Rồi khi được
hỏi: “Làm thế nào để cảm nghiệm được Thiên Chúa hiện diện trong đời sống? Jakov
được Đức Mẹ dạy, trả lời: nhờ cầu nguyện. Và như vậy, phương thế để ăn năn trở
lại đó là: dành thời giờ để cầu nguyện.
Bạn đã sám hối
như thế nào? Và quyết định mỗi ngày dành ra bao nhiêu thời giờ để cầu nguyện?
18. Sám hối và cải thiện đời sống – JKN
Câu hỏi
gợi ý:
1. Thiên Chúa
nói với Gioan, mời gọi ông cộng tác với Ngài vào kế hoạch cứu độ của Ngài. Thế
còn chúng ta? Ngài có mời gọi ta làm gì không? Ta có nghe thấy Ngài mời gọi ta
làm gì không? Nếu không thì tại ta hay tại Ngài?
2. Gioan mời gọi
mọi người sám hối. Sám hối là gì? Sám hối chỉ hoàn toàn mang tính cá nhân hay
còn mang tính tập thể nữa?
Suy tư gợi
ý:
1. Gioan
Tẩy Giả được Thiên Chúa kêu gọi
Gioan Tẩy Giả được
Thiên Chúa kêu gọi một cách rất đặc biệt. Trước khi ông sinh ra, đã có những biến
cố kỳ lạ liên quan đến ông. Cha ông đã gặp thiên sứ hiện ra trong Đền Thờ báo
tin việc ra đời của ông, rồi cha ông bị câm vì cứng tin; mẹ ông mang thai ông
trong tuổi già; và cha ông chỉ hết câm khi đặt tên cho ông (x. Lc
1,5-25.57-80). Khi ông đến tuổi trưởng thành, Kinh Thánh viết về ông: «Có lời
Thiên Chúa phán cùng con ông Dacaria là ông Gioan trong hoang địa». Và ông đã
đáp lại tiếng gọi của Thiên Chúa ra đi, rao giảng về Nước Trời, chuẩn bị hay dọn
đường cho Đức Giêsu, Đấng Cứu Tinh nhân loại, đến trần gian. Ông đã chu toàn ơn
gọi một cách hết sức nhiệt thành, đến nỗi đã chết một cách rất anh hùng vì ơn gọi
của mình (x. Mt 14,3-12; Mc 6,17-29).
2. Thiên
Chúa cũng kêu gọi chúng ta
Ơn gọi của Gioan
thì như thế. Còn ơn gọi của chúng ta thì sao? Để cứu rỗi nhân loại và làm cho
con người được hạnh phúc, để thiết lập Nước Trời, Thiên Chúa cần rất nhiều người
cộng tác. Ai cộng tác thì Ngài cũng đều kêu gọi và thánh hóa. Nhưng Ngài không
kêu gọi một cách minh nhiên, rõ rệt bằng lời nói theo kiểu một người cao cấp
ngoài đời mời gọi một ai đó cộng tác với mình. Người được Ngài mời gọi, ban đầu,
thường cảm thấy một cách mơ hồ có một khuynh hướng hướng về Ngài, về công việc
của Ngài. Khuynh hướng ấy ngày càng trở nên mạnh mẽ và rõ nét cho đến một hôm
nó trở thành một lời mời gọi rõ rệt từ bên trong. Khuynh hướng này có trở nên mạnh
mẽ và rõ rệt hay không, điều ấy còn tùy thuộc vào lòng nhiệt thành và quảng đại
của ta trong những lần Chúa mời gọi ta thực hiện những công việc nho nhỏ trong
những tình huống xảy ra thường ngày. Người không làm theo tiếng lương tâm,
không đáp lại tiếng Ngài trong những trường hợp cụ thể của đời sống, sẽ không cảm
thấy Ngài gọi mình trong những công việc lớn hơn.
Rất nhiều người
không được mời gọi cộng tác với Ngài trong công việc của Ngài chỉ vì họ không
nghe được tiếng Ngài. Sở dĩ ta không nghe được tiếng Ngài chính vì ta chẳng mấy
khi chịu im lặng để lắng nghe tiếng Ngài vang vọng trong thâm tâm ta. Thực ra
Ngài vẫn nói, vẫn kêu gọi mọi người, nhưng nhiều người chẳng thèm nghe vì còn bận
quan tâm đến những chuyện của trần gian. Nhiều lần như thế, tiếng Ngài ở trong
ta ngày càng yếu ớt và đến một lúc nào đó tiếng Ngài như tắt hẳn. Như vậy,
không phải Ngài không nói mà vì lỗ tai tâm linh của ta đã bị điếc, không còn khả
năng nghe thấy tiếng Ngài nữa. Và ta bị điếc cũng là tại ta không muốn nghe,
hay không muốn đáp lại lời mời gọi của Ngài.
3. Gioan
Tẩy Giả kêu gọi sám hối
Trước khi Đức
Giêsu đến với trần gian, Thiên Chúa kêu gọi Gioan Tẩy Giả dọn đường cho Ngài, bằng
cách mời gọi mọi người sám hối, và biểu lộ lòng sám hối bằng một nghi thức bên
ngoài là rửa tội. Sám hối là nhận ra những tội lỗi, khuyết tật của mình để quyết
tâm sửa đổi hầu trở nên tốt lành thánh thiện hơn. Nếu sám hối không dẫn đến
tình trạng tốt đẹp hơn, thì sám hối đó chỉ là sám hối hời hợt, ngoài miệng… Nếu
thực hiện nghi thức sám hối ở bên ngoài (như rửa tội, xưng tội…) mà trong lòng
không thật tâm sám hối thì đó chỉ là việc làm lấy lệ hay giả dối.
Sám hối để đón
Chúa đến không chỉ mang tính cá nhân mà còn phải mang tính xã hội nữa. Nghĩa là
người thật sự sám hối không chỉ làm cho bản thân mình, tâm hồn mình nên tốt đẹp
hơn, mà còn phải tìm cách làm cho tập thể, cộng đoàn hay xã hội của mình nên tốt
đẹp nữa.
Việc sám hối ấy
căn bản là ở trong nội tâm. Và nếu đó là sám hối thật sự thì nó phải hướng đến
hành động, hay tất yếu dẫn đến hành động thật sự. Ngôn sứ Isaia mô tả sự sám hối
ấy bằng những hình tượng khác nhau: «Hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối
cho thẳng để Người đi. Mọi thung lũng, phải lấp cho đầy, mọi núi đồi, phải bạt
cho thấp, khúc quanh co, phải uốn cho ngay, đường lồi lõm, phải san cho phẳng».
4. Sám hối
một cách cụ thể là gì?
Điều quan trọng
để đón Chúa đến là phải có tinh thần sám hối. Nhưng tinh thần sám hối đích thực
thì luôn phải được thể hiện thành hành động, nghĩa là nó phải dẫn đến sự chừa cải,
tu sửa, cải thiện… Nói khác đi, có gì sai thì phải sửa cho đúng, xấu thì sửa
cho tốt, cho đẹp, cong thì thành thẳng, gồ ghề thành phẳng, cao thì bạt xuống,
thấp phải đôn lên… Việc sám hối và tu sửa phải được thực hiện không chỉ nơi cá
nhân mà còn trong giáo hội và xã hội.
- nơi cá nhân:
cá nhân nào cũng đều có những tật xấu, khuyết điểm, sự vị kỷ, tính kiêu căng, tham
lam, đố kỵ, ghen ghét, lười biếng, hèn nhát, v.v…
- trong giáo hội
và xã hội: giáo hội hay xã hội nào cũng đều có bất công, những cơ chế phát sinh
bất công, những luật lệ phi lý, những lạm dụng quyền bính, những hủ tục, những
tệ nạn… tất cả đều làm cho con người trong tập thể đau khổ, trì trệ, không phát
triển, v.v…
Hiện nay, trong
đời sống tâm linh và tu đức, rất nhiều kitô hữu chỉ nghĩ tới việc nên thánh cá
nhân, sự cứu rỗi cá nhân, mà quên đi chiều kích giáo hội và xã hội của ơn cứu rỗi
và sự nên thánh. Họ quan niệm việc nên thánh hay cứu rỗi của họ có thể thực hiện
một mình, độc lập với những người chung quanh… Nghĩa là họ có thể nên thánh, được
cứu rỗi mà không cần nghĩ gì đến xã hội và giáo hội, bất chấp đến những bất
công, trì trệ hay những thành quả tốt đẹp của giáo hội và xã hội. Họ cho rằng họ
có thể nên thánh và được cứu rỗi mà không cần nghĩ đến những người chung quanh
xem họ có nhu cầu gì, đau khổ hay hạnh phúc ra sao.
Thiết tưởng tinh
thần cốt yếu của Kitô giáo là tình yêu, một tình yêu trải rộng đến mọi người
không phân biệt bạn thù, giàu nghèo, giai cấp, v.v… Tiêu chuẩn cuối cùng để
Thiên Chúa xét đoán sự công chính của mỗi người là tình yêu họ dành cho tha
nhân (x. Mt 25,31-46). Nên sự sám hối cũng như sự tu sửa của người kitô hữu để
đón Chúa đến phải chủ yếu nhắm đến tình yêu, đến sự quan tâm của mình đối với
tha nhân, đối với giáo hội, xã hội, quê hương, đất nước và toàn nhân loại.
Trong chiều hướng
đó, câu «Hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi. Mọi
thung lũng, phải lấp cho đầy, mọi núi đồi, phải bạt cho thấp, khúc quanh co, phải
uốn cho ngay, đường lồi lõm, phải san cho phẳng» cần phải được hiểu không chỉ
áp dụng cho bản thân mỗi cá nhân mà còn cho cả giáo hội và xã hội nữa.
5. Ý thức
sám hối mang tính giáo hội và xã hội
Tất cả mọi kitô
hữu đều có trách nhiệm biến cải giáo hội và xã hội nên tốt hơn, nghĩa là phải sửa
sai, phải thay đổi những gì chưa đúng, hoặc có hại trong giáo hội và xã hội.
Trong dân gian có câu: «Giặc đến nhà, đàn bà phải đánh», hay «quốc gia hưng
vong, thất phu hữu trách» (kẻ kém cỏi nhất trong đất nước cũng có trách nhiệm về
sự thịnh suy của đất nước). Cũng thế, mọi kitô hữu dù là giáo dân hay linh mục
tu sĩ, là người thất học hay trí thức đều có trách nhiệm đối với sự phát triển
hay suy thoái của giáo hội và xã hội. Những kitô hữu tỏ ra vô tâm, vô tình, vô
trách nhiệm đối với tha nhân, với xã hội, đất nước, thế giới, với giáo hội địa
phương, cũng như với giáo hội hoàn vũ, cần phải suy xét lại thái độ vô tình ấy
của mình. Rất có thể ta chưa phải là kitô hữu đích thực, chưa có đủ tình yêu đối
với tha nhân, một phẩm tính căn bản của người kitô hữu.
CẦU NGUYỆN
Lạy Cha, xin Cha
giúp con thực hiện lời kêu gọi sám hối của Gioan Tẩy Giả, cụ thể là mở rộng tấm
lòng hẹp hòi của con ra. Xin cho con biết ôm cả thế giới, cả giáo hội, cả quê
hương vào lòng, để con biết quan tâm đến những vấn đề rộng lớn, biết ý thức
chia sẻ trách nhiệm chung với mọi người trước lịch sử của đất nước, của giáo hội
và thế giới. Xin đừng để con quá hững hờ, làm ngơ hay dửng dưng vô trách nhiệm
trước những biến cố đau thương hay sự hưng thịnh của đất nước, của giáo hội và
thế giới.
19. Chuẩn bị đón mừng Chúa đến
Nếu bây giờ đi
thăm một thành phố lớn, chúng ta sẽ thấy những gian hàng thật lộng lẫy, những
cây thông, những ông già Noel và những ánh đèn màu nhấp nháy. Nếu hỏi tại sao,
lập tức chúng ta sẽ ghi nhận được câu trả lời:
- Lễ Giáng sinh
đã gần tới.
Lễ Giáng sinh đối
với nhiều người là một dịp để mua sắm, để tặng quà và để ăn nhậu. Họ tích cực
chuẩn bị cho ngày lễ lới, nhưng chỉ là những sự chuẩn bị bên ngoài và mang tính
cách phù phiếm. Đối với chúng ta thì khác. Lễ Giáng sinh là ngày chúng ta mừng
kính biến cố trọng đại nhất của lịch sử: biến cố con Thiên Chúa xuống thế làm
người để cứu chuộc chúng ta, Ngài sinh ra trong yếu đuối như một hài nhi bé bỏng,
Ngài sinh ra trong nghèo túng nơi máng cỏ Bêlem.
Là một biến cố
trọng đại nhất của lịch sử nhân loại, nên chúng ta không thể không chuẩn bị.
Nhưng việc chuẩn bị cần thiết và quan trọng nhất chính là việc chuẩn bị cõi
lòng của mình: Hãy gột rửa tâm tư, hãy thanh tẩy con tim. Thế nhưng, nhiều khi
chúng ta lại quên lãng sự cần thiết và quan trọng ấy.
Chúng ta chống lại
khuynh hướng tục hóa những sự kiện linh thiêng. Sự tục hóa này mỗi ngày một lan
rộng trong thế giới hôm nay, nhưng lại chạy theo thời trang, về phe với đám
đông để không còn nhận ra sự thật. Chúng ta hô hào trở về nguồn, nhưng lại
không hiều trờ về nguồn là như thế nào. Đoạn Tin mừng hôm nay trình bày cho
chúng ta thấy khuôn mặt của Gioan Tiền hô. Ông vào sa mạc để sống cảnh nghèo túng
và khắc khổ: ăn châu chấu với mật ong rừng. Trong chốn hoang vu ấy, ông đã chuẩn
bị tâm hồn để đón nhận Đấng Cứu Thế. Lời ông nói thật thẳng thắn và cứng rắn,
không đưa đẩy theo kiểu ngoại giao:
- Hỡi nòi rắn độc,
ai sẽ cứu các ngươi khỏi cơn thịnh nộ sắp tới. Hãy đâm bông kết trái theo như
lòng thống hối. Cái rìu đã đặt dưới gốc cây. Cây nào không sinh trái tốt, sẽ bị
chặt và quăng vào lửa.
Dân chúng ta thắc
mắc về những lời cảnh cáo ấy:
- Vậy chúng tôi
phải làm gì?
Và Gioan đã
không ngần ngại trả lời:
- Ai có hai áo,
hãy chia sẻ cho người không có. Ai có của ăn cũng hãy làm như thế.
Với bọn biệt
phái và lính tráng, ông đòi hỏi nơi họ sự thành thật và công bằng. Ông lặp lại
lời tiên tri Isaia:
- Hãy dọn đường
Chúa đến, quanh co uốn cho ngay, gồ ghề san cho phẳng, hố sâu lấp cho đầy và
nơi cao phải bạt xuống.
Để ngày Chúa đến
đem lại niềm vui mừng và hy vọng, mỗi người chúng ta phải chuẩn bị tâm hồn, cụ
thể là hãy ăn năn sám hối, chạy đến nơi tòa cáo giải và xưng thú mọi tội lỗi để
được ơn tha thứ.
Nếu chúng ta khô
khan nguội lãnh, hãy xin Chúa giúp chúng ta cảm nghiệm được tình thương Chúa đã
dành cho chúng ta qua màu nhiệm Giáng sinh, để rồi chúng ta cũng sẽ quì gối thờ
lạy Hài nhi Giêsu nơi máng cỏ Bêlem như mẹ Maria và thánh Giuse, như các mục đồng
và ba nhà đạo sĩ phương đông. Nếu đầu óc chúng ta còn chất chứa nhiều hận thù,
thiên kiến và bè phái, hãy xin Chúa giúp chúng ta biết yêu thương và trở nên
anh em của tất cả mọi người. Nếu chúng ta còn nóng nảy, tức tối và giận hờn,
hãy xin Chúa giúp chúng ta trở nên hiền dịu và khiên nhường, như chính Chúa đã
xác quyết:
- Các con hãy học
cùng Ta, vì Ta hiền lành và khiêm nhường.
Rồi trong những
sắm sửa cho ngày lễ Giáng sinh, hãy nghĩ đến những người nghèo khổ, bằng cách
dành một ngân khoản nào đó để làm phúc bố thí và giúp đỡ họ, bởi vì Đức Kitô
đang ở trong họ, như lời Ngài đã phán:
- Sự gì các con
làm cho một kẻ bé mọn nhất là các con đã làm cho chính Ta vậy.
Có chuẩn bị như
vậy, thì ngày lễ Giáng sinh mới đem lại cho chúng ta niềm an bình và hanh phúc.
Niềm an bình và hạnh phúc ấy các thiên thần đã hát vang trên cánh đồng Bêlem:
- Vinh danh
Thiên Chúa trên trời,
Bình an dưới thế
cho người thiện tâm
20. Hãy dọn đường
Năm cùng tháng tận,
chúng ta sắp giã từ một năm cũ. Cũng như mọi năm, tôi có cảm tưởng là trước khi
lật sang trang sử mới, con người ghi vội vào cuối trang sử cũ một vài nghĩa cử
để nói lên thiện chí của mình, cũng như để bày tỏ niềm hy vọng về cuộc sống ấm
no hạnh phúc, một cuộc sống được xây dựng trên nền tảng của công lý và hòa
bình.
Một trong các
nghĩa tử ấy là việc phóng thích các người bị giam cầm, như việc trả lại tự do
cho các con tin Tây phương bên Trung đông chẳng hạn. Quả tim của con người
không khỏi bị giao động khi nhìn thấy trên màn ảnh truyền hình những gương mặt
hớn hở hân hoan của những người được trả lại tự do. Hay những nụ cười hòa lẫn
nước mắt của họ và của những người thân thương của mình trong những giây phút hội
ngộ. Đối với những người bị bắt làm con tin ấy cũng như đối với những ai bị
giam cầm ở bất cứ nơi nào dưới hình thức nào đi chăng nữa, thì sự phóng thích
mang một ý nghĩa của một kinh nghiệm mãnh liệt về sự tự do. Khung cảnh sống bị
giới hạn trong bốn bức tường chật hẹp của nhà giam bây giờ là cả một bầu trời rộng
thênh thang, cuộc sống tưởng chừng như bị bóp nghẹt, giờ đây có thể được phát
triển với bao dự án, bao hy vọng, bao giấc mơ. Tương lai dường như bị chặn đứng
giờ đây lại được tự do tiến tới.
Chúa nhật thứ II
mùa vọng của phụng vụ năm C cũng có thể gọi được là “Chúa nhật giải phóng”. Với
những hình ảnh tràn đầy hân hoan trong bài đọc 1 nơi ngôn sứ Baruk diễn tả công
việc Thiên Chúa giải phóng và đưa dân Chúa từ một cuộc sống đau khổ lầm than trở
về quê cha đất tổ của họ trong vui mừng và trong vinh dự.
Rồi trong bài
Phúc âm, thánh Gioan tẩy giả tiếp tục rao truyền Tin mừng giải phóng và lập lại
lời kêu gọi của ngôn sứ Baruk: “Hãy sửa đường cong queo cho ngay thẳng, hãy lấp
mọi hố sâu và hãy bạt mọi núi đồi làm cản trở công việc hồi hương của dân Chúa
và gây chướng ngại cho Đấng Cứu Thế đến ở giữa dân người để giải phóng và cứu rỗi
họ”. Nhưng làm sao mọi người cảm thấy Thiên Chúa thực sự đến tại đây và trong
lúc này để giải thoát họ không những hoàn cảnh lúc họ đang sống, và làm thế nào
để mọi người có thể cảm nghiệm rằng thánh Gioan tẩy giả vẫn còn đang tiếp tục
rao giảng về sự ăn năn thống hối để chuẩn bị cho ngày Chúa đến mà tất cả mọi
người chúng ta trong Chúa nhật hôm nay cũng đang hướng về ơn cứu độ.
Câu trả lời cho
hai vấn nạn trên nằm trong ý nghĩa của mùa vọng, bởi lẽ mùa vọng không phải là
đợi chờ một biến cố đã xảy ra trong quá khứ xưa, mùa vọng càng không phải là
mùa đợi chờ để mừng kỷ niệm Giáng sinh như mừng sinh nhật của Đức Giêsu diễn ra
cách đây hơn 2000 năm. Không! Mùa vọng phải là mùa chuẩn bị tích cực để Thiên
Chúa qua Đức Giêsu đến giải phóng và cứu rỗi mọi người trong hoàn cảnh cụ thể của
ngày hôm nay. Đó là lý do tại sao thánh sử Luca ghi thật rõ ràng niên lịch và
nhân vật lịch sử làm bối cảnh chính trị của một biến cố Ngôi hai giáng trần.
Hoàng đế Rôma thống
trị khắp vùng Trung đông, Palestine bị lực lượng ngoại xâm chiếm đóng. Giuđêa nằm
dưới quyền cai quản của quan trấn thủ Phongxiô Philatô, còn các vùng khác được
trao cho các tay sai của hoàng đế Rôma giám quản. Cả tình trạng tôn giáo cũng bị
lũng đoạn, vị Anna và Caipha đã cố gắng dung hòa giữa tôn giáo và chính trị để
giữ vững địa vị thượng tế của mình. Trong bối cảnh chính trị, xã hội và tôn
giáo đen tối ấy, Thiên Chúa đã bắt đầu hành động, qua đó một lần nữa Thiên Chúa
chứng tỏ rằng công cuộc giải phóng và cứu rỗi của Người không phải được diễn ra
trên trời, nhưng thực sự được diễn tiến trên mặt đất, giữa con người và trong
dòng lịch sử. Quả thật, Thiên Chúa đã bắt đầu cuộc giải phóng để mang ơn cứu rỗi
cho con người qua lời kêu gọi và rao giảng của thánh Gioan đã được Chúa Giêsu
trao phó cho ngài để dọn đường cho Chúa đến và chuẩn bị cho chúng ta đón nhận
ngày Chúa đến.
Để chu toàn sứ mệnh
Thiên Chúa trao phó, thánh Gioan tẩy giả đã đi vào sa mạc hoang vắng. Thánh
Gioan muốn lôi kéo các thính giả của ngài và lôi kéo chúng ta ra khỏi nếp sống
bon chen thường nhật, ra khỏi những lo lắng hằng ngày, ra khỏi những thói quen
tật xấu, những đam mê và ra khỏi con người cũ để đi vào sa mạc vắng vẻ là nơi
con người dễ dàng gặp gỡ Thiên Chúa. Và cuộc gặp gỡ Thiên Chúa đúng nghĩa nào
cũng phơi bày con người thật và biết sống thật của mỗi cá nhân.
Cuộc gặp gỡ
Thiên Chúa đích thực nào cũng kêu mời con người phải ăn năn, phải thống hối, có
nghĩa là kêu mời con người trở về với Thiên Chúa. Vì thế, sau thời gian vào
hoang địa để gặp gỡ Thiên Chúa, để biết rõ con người và nếp sống thật của mình,
thánh Gioan tẩy giả hướng dẫn chúng ta trở về cuộc sống hằng ngày, xuyên qua
dòng sông Jordan để lãnh nhận phép rửa thống hối là dấu chỉ bên ngoài của một
quyết định nội tâm dứt khoát trở về với Chúa. Một Thiên Chúa từ thuở tạo thiên
lập địa đã luôn gắn liền lời nói với hành động.
Vì thế, công cuộc
thống hối đúng nghĩa của con người không thể chỉ diễn ra bằng lời nói: “Tôi thú
nhận cùng Thiên Chúa và cùng anh chị em, tôi đã phạm tội nhiều trong tư tưởng,
lời nói và việc làm…”, nhưng phải kèm theo những hành động cụ thể, những hành động
cụ thể này đã được thánh Gioan loan báo hôm nay: “Hãy dọn đường Chúa đến”. Hãy
sửa đường cong queo của tinh thần vô trách nhiệm, của lòng ích kỷ, của tính hay
mánh mung lừa đảo bằng những con đường ngay thẳng của tinh thần liên đới, chia
sẻ, thật thà, biết tôn trọng sự thật. Hãy lấp mọi hố sâu của chia rẽ hận thù, của
thiên kiến nghi kỵ bằng sự khoan dung tha thứ, bằng sự tin tưởng thiện chí và
tin tưởng vào khả năng của nhau. Hãy bạt mọi núi đồi của lòng kiêu hãnh, của óc
địa phương bằng tinh thần khiêm nhu, và biết đặt công ích lên trên quyền lợi của
cá nhân, quyền lợi của đảng phái. Hãy san bằng những con đường bi quan yếm thế
của những thất vọng, của những ngày đen tối, của những lỗi lầm trong quá khứ bằng
những cái nhìn tích cực, lạc quan tràn đầy hy vọng nơi chính mình, nơi kẻ khác
và nơi cuộc sống. Đó là những hành động cụ thể, những điều kiện cần phải thực
hiện trong ngày Chúa đến, thực hiện trong ngày giải phóng và cứu rỗi của Người,
xây dựng trên công lý, hiệp nhất hòa bình và tình thương giữa lòng xã hội của
ngày hôm nay.
Vậy! Bạn và tôi
sẽ làm gì trong mùa vọng năm nay để chung tay đẩy mạnh tiến trình giải phóng và
cứu rỗi của Thiên Chúa trong gia đình, trong làng xóm, trong giáo xứ và trong
xã hội chúng ta đang sống?
21. Chú giải mục vụ của R. Gutzwiller
SỰ
XUẤT HIỆN CỦA VỊ TIỀN HÔ
Sau những biến cố
quá ư là đặc biệt đi kèm với việc truyền tin và sinh ra của Gioan và của Chúa
Giêsu, tất cả đã trở lại yên tĩnh. Suốt trong ba mươi năm, người ta không nghe
nói gì nữa. Cảnh cậu bé mười hai tuổi trong đền thờ không được ai nhắc tới. Những
tiếng đồn thổi trong nhân gian về các điềm lạ quanh việc truyền tin đã bị quên
đi từ lâu. Vì thế, khi vị tẩy giả xuất hiện và Chúa Giêsu bắt đầu giảng dạy đã
gây ngạc nhiên không ít. Vị Tiền Hô vào cuộc trước, rồi sau đó mới tới Thày Chí
Thánh.
1. Thời
kỳ
Tin mừng đã đánh
dấu thời kỳ này cách uy nghiêm và trang trọng. Những thời biểu lịch sử được nhắc
đến ở đây che dấu một thảm kịch sâu xa:
‘Năm thứ
mười lăm thời hoàng đế Tibêriô-Xêda’. Hoàng đế Augustô mà vì chiếu chỉ của ông, Chúa Giêsu sinh
ra ở Bêlem thay vì Nagiarét, đã băng hà ngay vào lúc đó. Tất cả mộng ước mà vị
hoàng đế Rôma xây dựng đã theo Ngài xuống mồ. Ngài đã không trở thành ‘vị cứu
tinh nhân loại’ như người ta hy vọng ở ông. Các con trai ông cũng vậy, đều đã
qua đời. Và như vậy, triều chính phải trao cho người ông nhận làm con nuôi,
Tibêriô, con người bẳn gắt và đa nghi, nên ít người còn trông đợi ông sẽ mang lại
hạnh phúc cho họ. Vinh quang của Rôma bắt đầu lạt dần, và trong cái khung nhà của
hoàng đế đã có những tiếng gẫy răng rắc.
‘Phongxiô
Philatô làm toàn quyền xứ Giuđêa’. Dưới những tiếng này, như muốn che đậy những biến cố đáng lưu ý.
Trong thời gian trên, Hêrôđê, vị đại sư của người Do thái cũng đã chết. Sự thống
nhất của vương quốc bị đổ vỡ…. chia làm bốn quận vương nhỏ. Dù cho các vị cầm
quyền vẫn còn mang tước hiệu ‘vương’, nhưng đó chỉ là tia sáng mờ nhạt và phần
đất quan trọng nhất, miền Giuđêa và Giêrusalem, đã bị mất cho dù tới lúc này
bên ngoài vẫn mang bộ mặt tự trị. Vì thực ra người kế vị Hêrôđê, Archelaus đã
do người Rôma đặt lên. Miền Giuđêa đã trực thiếp bị khuất phục quyền Rôma và được
cai trị bằng một vị toàn quyền Rôma.
Trong pháo đài
Antônia đã có những toán quân Rôma. Binh lính Rôma đi tuần trên đường phố và
coi sóc miền này. Dân Chúa đã tùng phục dân ngoại và phải đóng thuế. Vẻ hào
hùng và sự tự do đã mất.
Ngoài ra,
Philatô còn là một cao uỷ cứng rắn và không biết kiêng nể. Để biết những chuyện
xảy ra, ông đã cho một toán quân mặc thường phục, trang bị gậy ngắn, lẫn lộn
vào dân chúng, rồi còn để quân sĩ của ông can thiệp thẳng thừng nếu cần… ông
không hề nể vì gì tập tục Tôn giáo của người Do Thái. Ông bãi bỏ tuỳ ý và chỉ
muốn làm giàu.
‘Hêrôđê
làm quận vương xứ Galilêa, còn em ông là Philiphê làm quận vương vùng Iturêa và
Tracônitiđê; Lisania làm quận vương xứ Abilêna’. Hêrôđê Antipas là người phóng đãng. Ông
muốn làm thân với người Rôma và vì muốn tâng bốc, ông đã đặt tên cho công thự
mà ông xây trên bờ hồ Giênêsarét là Tibêriađê, để tỏ lòng tôn kính hoàng đế
Tibêrio, nhưng ông vẫn còn nể nang người Do Thái, còn dự các buổi lễ ở
Giêrusalem hầu chứng tỏ mình đạo đức. Hơn nữa, ông còn có những đội quân bí mật
dùng để chống lại sức mạnh này khác nếu thấy cần. Miền Galilêa nơi mà Chúa
Giêsu hoạt động lại thuộc quyền nhân vật đáng buồn này.
Quận vương thứ
ba là một người thân Hy lạp, hoà hoãn nhưng lại quá bình thường. Còn quận vương
thứ bốn là một nhân vật không được biết đến. Như vậy, xứ sở thì bị phân chia,
dân chúng thì bị trao vào cho các quan quyền chuyên chế chỉ nghĩ tới thân họ và
cuộc sống xa hoa, tiện nghi của riêng họ. Chẳng còn gì vẻ lớn lao của một đất
nước cựu trào. Vương miện đã rớt khỏi trán Israel.
‘Dưới thời
thượng tế Anna và Cai pha’. Israel là một dân tộc tư tế. Đền thờ là nơi cần thiết nhất. Tư tế
và vua chúa đều được Giavê xức dầu, đặt tên và trao phó việc phục vụ. Nhưng sự
thánh thiện của chức Tư tế tinh tuyền đã mất đi. Vị thượng tế được gọi phục vụ
trong cả cuộc đời, là nhân vật được thánh hiến trong dân chúng. Thế mà người
Rôma lại không để ý gì đến tập tục này, họ tự gọi và đặt lên tuỳ ý họ. Sứ vụ
thánh được trao phó cho dân ngoại và người ta còn có thể mua chức đó nữa. Hai vị
thượng tế đã được đặt lên như thế đó: Anna và rể ông là Caipha. Anna đã lãnh
trách vụ, rồi lần lần tới năm người con và bây giờ thì tới con rể ông.
Như vậy quyền thế
tạm thời và thiêng liêng không còn nữa, và tất cả hình ảnh lịch sử được gợi lên
bằng những hàng chữ này chỉ nói lên một kỷ niệm buồn của một dĩ vãng vàng son đồng
thời với ảo ảnh hiện tại thất vọng hoàn toàn.
‘Lời Chúa
được phán ra’. Sự
khôn ngoan của Thiên Chúa chỉ bắt đầu ở điểm mà khôn ngoan của con người sắp kết
thúc. Khi sức mạnh của con người ngừng lại, sức mạnh của Thiên Chúa mới tỏ hiện.
Ân sủng giả thiết phải có bản tính và liên kết với bản tính, nhưng không thể bị
đầy đoạ ở đó. Lời của Thiên Chúa có thể được phán ở nơi và vào lúc mà người ta
ít chờ đợi nhất.
Thiên Chúa có thể
dùng Xêda và hoàng đế Rôma để thống nhất nhân loại, dùng con đường Rôma để dễ
giảng truyền Tin mừng và để trao sứ điệp cho thế giới. Ngài cũng có thể dùng
các binh lính và thương gia. Rồi Ngài có thể từ khước sự sửa soạn tự nhiên đó
và can thiệp bằng một cách hết sức bất ngờ dựa vào chính sức mạnh của lời Ngài.
Ngài hoàn toàn tự do, toàn quyền quyết định khi nào, ở đâu, trao cho ai, trong
mục đích nào Ngài sẽ phán.
Đó là lý do khiến
con người không bao giờ phải thất vọng vì cái có thể ấy là Thiên Chúa phán bảo
và hoạt động, lời Ngài vẫn luôn sẵn sàng. Lại là lúc Israel được nâng cao nhất.
Khi mà yếu kém cả về chính trị lẫn Tôn giáo, thì Đấng Mạnh Mẽ, Quyền Năng lại đến.
Một dòng dõi suy
tàn đã nảy sinh trong Đấng Messia, vị tạo Thành thế giới mới.
2. Nơi
chốn
‘Lời
Thiên Chúa được phán với Gioan con Giacaria, trong hoang địa. Và ông đi khắp
vùng xung quanh sông Giođan’.
Hai địa danh được
nhắc đến:
Hoang địa: Môisen đã được Chúa gọi, và sai đi trong
hoang địa. Dân chúng đã được dẫn dắt vào đây và giáo dục ở đây. Êlia đã đến
đây. Chúa Giêsu đã chuẩn bị ở nơi này. Thánh Phaolô cũng tới đây sau khi trở lại.
Có hàng triệu và hàng chục triệu người nối gót theo gương này. Trong im lặng,
người ta thấm Lời Chúa rõ hơn, và cuộc sống khắc khổ làm cho người ta thấy tỏ
tình thương Chúa hơn.
Sông
Giođan: Dòng sông
không phải chỉ làmột lãnh giới để dân địa phương và người từ hoang địa về gặp gỡ
nhau. Nhưng Giođan là dòng sông mà những người Do Thái đã vượt qua để chiếm Đất
Hứa: bây giờ, họ phải từ bỏ một hoang địa thiêng liêng và phải bước vào nước
Thiên Chúa.
Ở Giođan, nhờ sức
mạnh của Thiên Chúa, tường thành Giêricô đã bị sập xuống; thì bây giờ tới lượt
tường luỹ thiêng liêng của Satan đã ngăn lối vào nước Chúa cũng sẽ bị đổ như vậy.
Do đó, hoang địa
và sông Giođan đều có ý nghĩa. Đấy là những nơi mà Lời của Chúa được vang vọng
đặc biệt, được đón nhận tốt, là những miền của ân phúc nơi mà dân chúng hành
hương tới, là những nơi thuận tiện cho hoạt động của Thiên Chúa, nơi có đền thờ
vì Thiên Chúa là Đấng Thánh đã tới gần.
3. Hoạt
động
Ba sự việc đáng
được để ý đặc biệt.
Thánh
Gioan rao giảng: đã
qua nhiều thế kỷ, từ ngày Thiên Chúa phán với Israel, nay mới lại thấy xuất hiện,
lần đầu, một trong các đại nhân của Thiên Chúa mà ngày xưa thật dễ gặp thấy
trong dân được Chọn. Từ nay không còn là lời của Thiên thần mà là Lời của Thiên
Chúa, không qua trung gian nào cả, phán bảo với Gioan và Ngài sẽ truyền đi.
Trong bài giảng,
người ta đâu được công bố sự hiểu biết riêng hay kết quả của nghiên cứu thần học
hoặc truyền bá kinh nghiệm nội tâm, mà là giảng Lời Chúa. Vị giảng thuyết chỉ
là dụng cụ, là trung gian. Cá nhân Ngài hoàn toàn giữ vai trò thứ yếu. Ngài chỉ
biết lắng nghe và truyền lại. Như vậy, cùng một lúc phải mở lòng ra với Thiên
Chúa (từ trên xuống) và với dân chúng (từ dưới lên), Ngài không được giữ gì cho
mình, nhất là không được thay đổi gì, giảm bớt hay làm sai lạc đi.
Loan báo Lời
Chúa, người ta không thể tìm thấy nơi mình sự bất trắc hoà lẫn với sự hoài
nghi, sự phức tạp và một tình trạng thua sút của một người yếu kém, vì tất cả đều
không đảm bảo cho công việc của mình. Nhưng họ cũng không được cậy vào một thế
lực, phát sinh từ một khoa học kiêu hãnh và thấm nhuần tư tưởng này, vì lời giảng
với sức mạnh và theo Thần Trí đã đủ xứng với Lời Chúa rồi.
Gioan tẩy
giả: cử điệu thêm
vào với tiếng nói, nghi lễ đi với lời giảng. Con người không phải là một hữu thể
tinh thần thôi. Vì thế, họ phải nhờ vào những dấu thấy được để suy niệm cái chẳng
thấy.
Chúa Giêsu đã lập
các bí tích đi theo lời giảng dạy. Nơi thánh Gioan cũng vậy, bên cạnh những từ
ngữ mang tính cách nhất thời là những dấu hiệu, những điềm báo về các bí tích.
Rửa tội là một cuộc thanh tẩy vì từ nay tội lỗi sẽ được xoá sạch. Một dân tộc
nhơ nhuốc sẽ được rửa sạch. Thanh tẩy là trầm mình xuống nước rồi lên lại, vì tạo
vật phải trầm mình với Đức Kitô để chết cho cái chết của con người tội lỗi cũ
và được nâng lên nhờ Đức Kitô Phục sinh để sống cuộc sống mới trong ân sủng. Thanh
tẩy, nước trôi chảy… Vì từ đây nước Thần Linh sẽ đổ tràn và vọt lên ngập đồng.
Thanh tẩy của
Gioan, như vậy cũng có giá trị lớn lao. Gioan kêu gọi thống hối. Nếu con người
không khước từ những khuynh hướng tội lỗi, không làm một cuộc đổi thay hoàn
toàn đưa tới việc trở lại. Họ không thể tiếp nhận Lời Chúa. Sự thánh hoá giả
thiết và đòi buộc phải có sự thống hối như bước đầu, khước từ tội phạm, ra khỏi
mình, và hướng về Thiên Chúa. Sự thay đổi trong những định hướng của tư tưởng
và sự sẵn sàng thâm sâu, đã thấy được khi Chúa giáng sinh và lúc thiếu nhi mười
hai tuổi giảng dạy trong đền thờ, bây giờ rõ ràng là một đòi hỏi đối với với
chúng ta. Sự thống hối là cốt cán của ơn cứu độ. Đó là một đòi hỏi mà con người
không bao giờ tự ý muốn nhắc nhở mình, nhưng lại rất cần thiết cho họ.
4. Hoàn
tất.
Tin mừng thêm
vào ở đây như để làm trọn lời tiên tri Isaia:
‘Có tiếng kêu
trong hoang địa, hãy dọn đường Chúa, hãy sửa đường Chúa cho ngay thẳng. Hãy lấp
mọi hố sâu, và hãy bạt mọi núi đồi; con đường cong queo hãy làm cho bằng. Và mọi
người sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa’.
Bản văn ngôn sứ
bàn về cuộc tái trở về từ nơi lưu đầy của dân Do thái. Giavê trở lại dẫn đầu
dân Ngài qua hoang địa vào Đất Hứa. Để đám rước khải hoàn đi qua thì đường xá
phải bằng phẳng và có sửa soạn đàng hoàng. Lời tiên tri đã được nên trọn lúc
này với một ý nghĩa cao cả và nặng về tinh thần hơn. Nó không còn nói về xứ sở
hay về đường xá trần tục. Rời bỏ cuộc lưu đầy và tôi đòi thiêng liêng con người
lên đường về nước Chúa với một thái độ cương quyết. Và chính Thiên Chúa sẽ là đầu
đoàn rước: nhưng xác đáng hơn phải nói là Đức Giêsu Kitô Thiên Chúa nhập thể, Đấng
Messia.
Vì thế, những
con đường thiêng liêng hẳn sẽ phải phẳng lì do việc sửa soạn tinh thần và tâm hồn.
Gioan là tiếng kêu, là người tiền hô đến kêu gọi dọn đường vì sắp có vị Đại
Vương tới.
Không có gì ngạc
nhiên cả khi thấy sau lời kêu gọi đó, dân chúng bị lay chuyển và lũ lượt kéo về
Giođan để nghe lời giảng và theo sát các biến cố này.
Hoạt động cứu độ
đã bắt đầu nhập cuộc.
22. Chú giải của Noel Quesson
Năm thứ
mười lăm dưới triều hoàng đế Tibêriô
Luca muốn loan
báo tác vụ của Gioan Tẩy Giả, người dấn thân khai mở cho tác vụ của Đức Giêsu.
Đây là sự can thiệp rõ ràng của Thiên Chúa trong lịch sử. Hành động của Thiên
Chúa không “ở bên ngoài” thế gian, trên mây gió, nhưng hành động này diễn ra, một
cách ẩn kín bên trong những biến cố thế tục. Một “lịch sử Thánh” phát triển giữa
những biến cố thế giới. Như Luca chúng ta có tin rằng, Thiên Chúa “nói” và
“hành động” trong những biến cố của chúng ta, trong hiện tình kinh tế chính trị,
xã hội và văn hóa ngày nay không?
Luca kỹ lưỡng
nói với chúng ta rằng, Đức Giêsu đã sinh ra dưới thời Hoàng đế Xê-da Au-gút-tô
(Lc 2,1). Bây giờ ông lại nói với chúng ta, Chúa bắt đầu tác vụ, như một người
trưởng thành, vào năm 15 Triều Đại Tibêriô, nghĩa là khoảng năm 28 hay 29.
Đức Giêsu, một
người Do Thái thấp cổ bé miệng, vô danh tiểu tốt đang đối diện với Hoàng đế đầy
uy quyền của Rôma! Đối diện với kẻ đang bá chủ thế giới! Đế quốc của Tibêriô bắt
đầu từ bờ Bắc Hải đến cùng tận Địa Trung Hải, hiện nay được 15 quốc gia vây
quanh nhưng lúc bấy giờ như một biển hồ của Rôma. Tất cả những gì Luca bàn đến
đâu minh chứng cho chúng ta thấy, “Tin Mừng”, phát xuất từ Giêrusalem, sẽ đến tận
Rôma: Ở đó, sẽ kết thúc “Công vụ Tông Đồ” (29,16-31). Trong lúc này, ta mới chỉ
gợi lên tầm lớn rộng của chương trình Thiên Chúa: Đức Giêsu… Hoàng đế Tibêriô.
Thời
Phongxiô Philatô làm tổng trấn miền Giu-đê
Cùng với Đức
Maria, ông Phongxiô Philatô, là người duy nhất có chỗ đứng trong kinh Tin Kính
của chúng ta: “Đức Giêsu, sinh bởi đức Nữ Đồng Trinh Maria đã chịu khổ hình và
mai táng thời Phongxiô Philatô… Phongxiô Philatô, tổng trấn Rôma tại Giêrusalem
giữa năm 26 và 36, là con người “cứng rắn và không xót thương”, theo người lân
cận của ông là Hêrôđê Ác-ríp-pa I đã nói. Ong bị Rôma cất chức vì đã sát hại
hàng ngàn người Samari tụ họp trên núi Garizim. Các sử gia thới đó (Plavius
Josèphe và Philon) mô tả ông như người cai trị xứ sở của mình bằng tham nhũng,
khủng bố, cướp bóc do chính cảnh sát của mình tra tấn và hành quyết.
Ngày nay, chúng
ta thường than phiền về những khó khăn của thời đại chúng ta: Thế mà Đức Giêsu
đã sống trong một miền đất bị kẻ thù chiếm đóng và đàn áp không chút nương tay
thế đó!
Hêrôđê
làm tiểu vương miền Galilê, người em là Philípphê làm tiểu vương miền Iturê và
Trakhônít, Lyxania làm tiểu vương miền Abilên
Đó chỉ là những
ông vua chư hầu bù nhìn, và là những người “hợp tác”. Uy quyền thực sự vẩn thuộc
Rôma. Luca nhất mạnh đến lãnh thổ mà Tin Mừng sẽ được phổ biến: ông để ý nêu rõ
hai miền có đông dân cư là “con cái Israel” (Giuđê và Galilê), và hai miền có
dân “ngoại giáo” (Iturê – Trakhonít và Abilên). Đối với Luca, đệ tử của Phaolô
thì đây là một chỉ dẫn “thần học”: Sứ điệp của Đức Giêsu không chỉ dành riêng
cho một số người nào đó! Tôi có tự giam mình trong một khu riêng biệt Kitô giáo
nhỏ bé không? Và như vậy tôi đâu còn ở trong luồng khí Tin Mừng nữa.
Khanan và
Caipha làm thượng tế
Sau những lãnh tụ
chính trị, đây là những lãnh tụ tôn giáo, chịu trách nhiệm về Do Thái giáo thời
bấy giờ, mà vài năm sau Đức Giêsu sẽ gặp lại.
Đó là bối cảnh lịch
sử và tôn giáo. Những dữ kiện hoàn toàn chính xác, đã được các sử gia thời cổ
xác nhận. Người ta đã tìm được tại Xêdarê chỗ ngồi của Philatô trong một nhà
hát: Một hàng chữ được khắc ghi vào băng đá dành cho Tổng trấn ngồi, giữa hí
trường hình tròn.
Có lời
Thiên Chúa phán cùng con ông Dacaria là ông Gioan
Không phải những
chức sắc nêu trên sẽ làm nên lịch sử thực sự: mà là một “phát ngôn viên”, một
“ngôn sứ”, Gioan Tẩy Giả, vị ngôn sứ cuối cùng, nhân chứng đầu tiên của Đức
Giêsu Kitô. Chính từ “bên trong” những thực tại của con người mà sự thay đổi được
thực hiện, nhưng tất cả những động lực của sự thay đổi đó không thể đến từ sự
tôn thờ những ý thức hệ và những người đang nắm quyền lực, cũng không từ cơ cấu
chính trị. “Chúa lật đổ những người quyền thế xuống khỏi ngai vàng” (Lc 1,52).
Một “lời”, từ nơi khác đến từ Thiên Chúa, sẽ tạo nên sự mới lạ thực sự làm thay
đổi dòng lịch sử – Tôi có để cho Lời Chúa nắm bắt tôi, như Gioan Tẩy giả không?
Trong
hoang địa
Đôi khi ta có cảm
tưởng về hoang địa như cái gì trống rỗng. Sự cô tịch khó chịu này không phải là
điều ngược đời sao? Xa thế gian quay cuồng, xa những tiếng ồn ào náo động, để
có thể nghe thấy một Lời mầu nhiệm? “Hãy nghe đây! nghe đây! ngươi chớ có gây
tiếng động? gần ngươi, có người đang đi trên đường, có người đang đến gặp
ngươi!”. Vậy thì, riêng tôi, tôi đã dành cho sự cô tịch, tình trạng hoang vắng
thế nào trong cuộc sống náo nhiệt của tôi?
Ông liền
đi khắp vùng ven sông Giođan
Lời Chúa, phải vận
hành. Đó là một chuyển động. Gioan là một nhà giảng thuyết di động, cũng như Đức
Giêsu sắp thể hiện như vậy. Còn chúng ta thì sao?
Gioan đã rời
hoang địa hạnh phúc của ông, nơi ông dùng để chuẩn bị, để lắng nghe Lời Chúa, để
đi gặp các đám đông, để làm việc này, ông chọn một nơi mà có đủ mọi thứ người
qua lại: Chỗ cạn của một dòng sông, nơi mà mọi người phải ngang qua; lối nhỏ giao
lưu cho cả đoàn người; bến Bêthama, trên tả ngạn sông Giođan, phía đông thành
Giêrikhô (Ga 1,28), nơi mà người Anh đã xây cầu Allenby chỗ duy nhất có thể vượt
sông được. Sau khi sống cô tịch, tôi có tìm cách để tiếp gặp kẻ khác không?
Rao giảng,
kêu gọi người ta chịu phép rửa tỏ lòng sám hối
Dựa vào nguyên
ngữ Hy Lạp có thể dịch câu trên – như sau: “Ông kêu gọi người ta dìm mình xuống
nước để quay trở lại”.
Người phát ngôn
của Chúa không phải là một con người nhỏ bé trầm tĩnh, nhưng đó là một cái “loa
phóng thanh” với âm lượng được vặn tối đa. Chữ Hy Lạp “Kérygme” có nghĩa là “tiếng
la”, lời “tuyên bố”. Cuộc sống của tôi có kêu lên điều gì không?
Không thể có ảo
tưởng được. Người ta không thể gặp Chúa “như thế”, nghĩa là không biết Ngài,
hay không muốn Ngài. Về phía Chúa, phải “lao mình” vào Ngài! Chữ “batisma” phép
rửa, gọi lên hình ảnh những kiểu tắm rửa theo nghi thức, mà những thành viên cộng
đoàn lân cận Qumran thường thi hành mỗi ngày để thanh tẩy thân thể mọi nhơ bẩn
và thôi thúc tâm hồn họ cũng phải thanh tẩy thiêng liêng: Người ta dìm toàn
thân mình trong hồ bơi hay dòng sông. Hoán cải không phải chỉ lâ một tư tưởng
thầm kín, không thuộc phạm vi trí não, nhưng đó là một bước đi có ý nghĩa, được
thể hiện ra bên ngoài đối với mọi người qua một hành vi công khai theo nghi lễ:
“Tôi muốn thay đổi cuộc sống… và trước mặt các bạn, tôi thực hiện cử chỉ tượng
trưng, biểu hiện sự trở lại của tôi. Tôi dìm xuống nước cuộc sống trước của
tôi, cho nó chết chìm để một sự sống mới phát sinh”.
Phép rửa là một
tự nguyện dìm chết “con người cũ” để cho “con người mới” tái sinh (Rm 6,6-7,6 –
Ep 4,22 – Cl 3,9). Đó là hình ảnh thực sự của Bí tích sám hối là phép rửa thứ
hai… mà có thể chúng ta muốn lãnh nhận để cử hành lễ Giáng sinh.
Và hoán cải mà
chúng ta đang nói ở đây (metnoia: Sự trở lại) là một sự quay trở lại với Thiên
Chúa. Nếu hoán cải chỉ là một sự thay đổi luân lý hay xã hội, thì cuộc sống
Kitô hữu có lẽ chỉ là một thứ nhân bản như những học thuyết khác, có khi lại
không hoàn hảo bằng chứng học thuyết đó. Nhưng đúng ra là ta “quay trở lại với
Chúa” cùng với những hậu quả luân lý và xã hội: chống lại tính ích kỷ, bất
công, khuynh hướng duy vật thực dụng, sự nô lệ lạc thú và tiền bạc, nếp sống
thiếu trong sạch, tính lười biếng, thái độ chế ngự kẻ khác, v.v…
Phép rửa
tỏ lòng sám hối để được ơn tha tội.
Sự tha thứ? Hành
vi của Thiên Chúa luôn luôn tặng ban cho tất cả mọi người, nhưng chỉ hữu hiệu nếu
chúng ta đón nhận sự tha thứ đó cách tự do. Luật trời phong bao giờ ngừng chiếu
sáng, nhưng chúng ta có thể đóng cửa nhà chúng ta. Hành vi của Thiên Chúa được
thể hiện do “thừa tác viên” thi hành bí tích, nói “nhân danh chính Chúa Kitô”
(in persona Christi). Hành vi tự do của con người được thể hiện qua thái độ hối
nhân, đặc biệt qua sự thú nhận cá nhân hay tập thể.
Mỗi cử hành
Thánh Thể cũng giúp chúng ta thông hiệp với Đức Giêsu trong chính hành vi Người
“Tự hiến để tha thứ tội lỗi”, trong hành vi cứu chuộc nhờ thái độ triệt để sẵn
sàng và hoàn toàn vâng phục Chúa Cha: Đó là hành vi Ngài hoàn toàn và triệt để
“hướng về” Thiên Chúa.
Như có lời
chép trong sách ngôn sứ Isaia rằng: Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn
sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi. Mọi thung lũng, phải
lấp cho đầy, mọi núi đồi, phải bạt cho thấp, khúc quanh co, phải uốn cho ngay,
đường lồi lõm, phải san cho phẳng.
Máy ủi to lớn
làm sao! Công trường sửa đường vĩ đại làm sao! Công trình thật là quá sức tưởng
tượng! Và chúng ta thì chỉ có “xưng tội riêng”, không đau đớn gì?
Rồi hết mọi
người phàm sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa.
Đây là mục tiêu
phổ quát, rất đặc trưng của Luca, người đồng hành với thánh Phaolô. Công trình
của Thiên Chúa không phải là lên án, mà là “Cứu chuộc”. Lịch sử Thánh, lịch sử
con người mà trong đó Chúa hành động, không thể kết thúc không lối thoát. Cho
dù chúng ta “hôm nay đang gieo trong nước mắt, nhưng sẽ gặt trong ca mừng”.
23. Chú giải của Fiches Dominicales
HÃY
DỌN ĐƯỜNG CỦA ĐỨC CHÚA VÀ MỌI NGƯỜI SẼ ĐƯỢC THẤY ƠN CỨU ĐỘ CỦA THIÊN CHÚA
VÀI ĐIỂM
CHÚ GIẢI
Lời hoạt
động trong lịch sử con người
Chúa nhật trước,
chúng ta mượn ở Tin Mừng Luca một trích đoạn bài diễn từ mang tính cánh chung,
diễn từ về “tiến trình dài dẫn đến giải phóng” (H. Cousin). Hôm nay, với lời
kêu gọi và rao giảng của Gioan Tẩy Giả, chúng ta đang ở vào giai đoạn đầu của
tiến trình ấy.
Bản văn hướng ta
về một thời kỳ dài có nhiều báo trước một kỷ nguyên mới của lịch sử.
- Tiên vàn hoạt
động khởi sự được ghi vào lịch sử Israel một cách thật trang trọng, bằng cách
nhắc đến tên tuổi của sáu nhân vật:
+ Năm vị đầu là
những vị đại diện cho quyền lực chính trị hiện hành tại Palestin và trong một
vài tỉnh lân cận.
+ Vị thứ sáu đứng
đầu giới tư tế mà sau này cùng với Philatô và Hêrôđê sẽ là những người đóng vai
trò tích cực trong cuộc Khổ nạn của Chúa theo Tin Mừng Luca 22 và 23.
Công việc mở đầu
này, như tác giả xác định rõ, xảy ra vào “năm thứ mười lăm dưới triều hoàng đế
Tibêriô”, tức là năm 28.
Vai chính của
trang sử này, mặc dầu không ai nhìn thấy, cuối cùng cũng được chỉ định là chủ
thể của suốt thời kỳ dài lâu này. Đó chính là “lời của Thiên Chúa”.
Chủ thể ấy được
giới thiệu ở cuối câu, khi nói về người được kêu gọi làm trung gian của lời
này: “Gioan con ông Dacaria”.
“Việc sử dụng
nhiều chi tiết trang trọng như thế để xác định về mặt lịch sử buổi khai mào sứ
mệnh của ông Gioan, theo Roland Meynet nhận xét, là điều không cần thiết. Vả
chăng, không phải dể xác định rõ ràng về mặt đia lý một địa danh bé nhỏ của Đế
quốc, mà tác giả Luca đã muốn kể ra những địa danh khác nhau là tên tuổi những
vị tổng trấn và tiểu vương nắm quyền cai trị trên những miền đất ấy. Cuộc “diễu
hành” của những nhân vật tai to mặt lớn kia là hoàng đế Rôma là người dẫn đầu,
thực ra có một cái gì long trọng và gây ấn tượng khác thường đế nói lên tầm
quan trọng lớn lao của sự việc đang xảy ra. Và những con người đang sát cánh với
nhau khi ấy, là Do Thái hay Rôma đang cai trị Israel hay những miền dân ngoại,
đều phải mắt thấy tai nghe về một sự việc có liên can tới họ hết thấy. Việc gì
xảy ra với Giêsu, thì có liên can tới tất cả mọi người trên toàn thế giới (“Tin
Mừng theo thánh Luca”. Phân tích tu từ”, Cerf, trg 44).
Gioan,
người trung gian cho Lời:
Hai câu đầu đã
chỉ cho ta thấy gốc gác con người của Gioan: ông là “con ông Dacaria” và sứ mệnh
của ông có gốc gác của Thiên Chúa: Ông đã được “lời Thiên Chúa” kêu gọi. Giờ
đây bóng dáng của vị ngôn sứ được rõ nét.
Nơi Gioan thi
hành sứ vụ là “vùng ven sông Giođan”.
Chính ở đó, ông
rao giảng một “phép rửa tỏ lòng sám hối để được ơn tha tội”.
Giống như các
thánh sử khác, Luca định nghĩa cho sứ mệnh của Gioan từ sách Isaia đoạn 40:
“Như có lời chép trong sách ngôn sứ Isaia rằng: “Có tiếng người hô to trong
hoang địa: Hãy dọn sẵn con đườn g của Đức Chúa”.
Nhưng chỉ có
mình Gioan là người theo đuổi cho đến cùng lời trưng dẫn sau đây: “Rồi hết mọi
người phàm sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa”. Tin Mừng mà Gioan loan báo chính
là Thiên Chúa cứu độ, và ơn cứu độ của Người dành cho hết mọi người. Điểm phổ
quát này, chính Luca, người ngoại giáo trở lại đón nhận đức tin đã làm vang dội
lên trong 2,30-31 rồi khi đặt vào miệng ông già Simêon lời ca: “Vì chính mắt
con dược thấy ơn cứu độ Chúa đã dành sẵn cho muôn dân”.
Điểm son ấy,
Luca sẽ không ngừng làm vang lên trong tác phẩm của mình, mà Phaolô sẽ là người
đưa ra phần kết khi tới Rôma, kinh đô của đế quốc “Vậy xin anh em biết cho rằng:
ơn cứu độ này của Thiên Chúa đã được gởi đến cho các dân ngoại, họ thì họ sẽ
nghe” (Cv 26,26).
BÀI
ĐỌC THÊM
1. Chính
hôm nay, ta phải dọn sẵn con đường cho Chúa.
Đây là giờ phút
phải lựa chọn và quyết định, phải đắm mình vào tầng sâu của nội tâm sám hối, để
tính toán việc loại bỏ đi những chướng ngại cản đường Chúa tới giải phóng: Cái
đáng ăn thua là được trở thành một thọ tạo mới, trở nên những con người đã được
tôi luyện và can trường.
Vậy để cho Thiên
Chúa có thể đi đến được, ta hãy khai mở những con đường thênh thang của tâm hồn
rộng mở và chan hòa yêu thương, hãy đạp đổ những bức tường cách ngăn kỳ-thị và
phân biệt chủng tộc. hãy cất đi những rào chắn của tư lợi nhỏ nhen, hãy đập tan
những xiềng xích bất công và bất bình đẳng mà người ta đang la ó đả đảo, hãy để
cho lưỡi gươm Lời Chúa được thảnh thơi tung hoành, hãy thức dậy và đứng thẳng
người lên”.
2. “Chính
hôm nay, ta phải khai mở những con đường”.
(J. Debruync,
trong “Jesus, son Evangile”, Descléc, trg 14- 16).
Tin Mừng thánh
Luca cho rằng Ngôn sứ Isaia đã nhìn thấy tiếng nói ấy đến từ xa: một tiếng nói
phát ra như tiếng hô to vang lên giữa nơi hoang đia, rằng:
Hãy khai mở con
dường của Chúa. Hãy dọn sạch khắp mọi nẻo đường! Con đường thẳng tắp giữa chốn
hoang vu, mọi thung lũng, phải lấp cho đầy, mọi núi đồi, phải san thấp xuống, lối
quanh co, phải uốn cho ngay đường lồi lõm phải san cho phẳng, rồi hết mọi người
phàm sẽ được thấy ơn Cứu độ của Thiên Chúa chúng ta”.
Nếu đường đi cần
được mở, là để ta đi tới nơi kia. Vậy là hiện có một nơi. Và đường dẫn tới cho
người khát khao.
Đường kia phải mở
làm sao, để không còn những hàng rào chặn ngang. Đường đi rộng rãi thênh thang,
để ta vui bước mà lòng thảnh thơi.
Vẫn luôn có một
con đường giải thoát, để con người không còn phải sống cảnh tù đày, để hy vọng
luôn chiếu sáng con tim, và để tầm nhìn không còn bị mây mù che lấp.
Nếu phải mở những
con đường, chính là để ta phải cất bước ra đi, là để ta phải mau mắn lên đường,
để cho Lời cùng ta vui bước.
Nếu phải mở những
con đường, thì cần phải có những bước chân khai sáng. Những kẻ vạch đường. Những
kẻ tìm ra bao người không ai biết đến. Những người thích đi chinh phục những thế
giới mới. Những bàn tay dám đục đá vá trời. Những ai biết vượt khó vượt nguy.
Những ai biết khai phá, mở lối cho tương lai. Những ai biết khoan đường hầm để
lần ra ánh sáng.
Nếu phải mở những
con đường, là vì tha nhân mà tôi vẫn hững hờ, thì nay phải trở nên người khẩn
thiết. Tha nhân ở đàng kia kìa. Tôi phải vội vã lên đường, tôi phải đi để gặp
cho được.
Thật bất ngờ.
Không còn phải là lề luật mới là con đường tốt. Chính là con đường trở thành luật;
Không còn phải là quy tắc cho thấy rõ con đường phải đi, mà chính là đường đi định
ra quy tắc.
Vậy đây còn phải
là Đền Thờ làm ra lề luật. Đền Thờ đích thực, từ nay chính là con đường.
Vậy Thiên Chúa
không còn ở trong bốn bức tường nữa, Người đang đi trên đường”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét