VATICAN. Đại sứ mãn nhiệm của Israel cạnh Tòa Thánh lạc quan về viễn
tượng ký kết hiệp định với Tòa Thánh trong khi Đức Sứ Thần Tòa Thánh ở
Israel tỏ ra dè dặt hơn.
Trong những ngày vừa qua, Đức TGM Antonio Franco, 75 tuổi, đã mãn
nhiệm vụ 7 năm làm Sứ Thần Tòa Thánh tại Israel kiêm Khâm Sứ Tòa Thánh
tại các lãnh thổ của người Palestine. Cũng vậy, Đại Sứ Israel cạnh Tòa
Thánh, ông Mordechay Lewy, 64 tuổi (1948) cũng mãn nhiệm vụ sau 4 năm
rưỡi ở Roma. Ông gia nhập ngành ngoại giao của Israel từ năm 1975, đã
từng phục vụ tại các sứ quán ở Bonn và Berlin bên Đức, Stocholm Thụy
Điển, rồi làm Đại sứ tại Thái Lan trong 4 năm, trước khi làm cố vấn cho
tòa thị chính Jerusalem về các cộng đồng tôn giáo, rồi được bổ làm Đại
sứ Israel cạnh Tòa Thánh hồi năm 2008.
Nhân dịp mãn nhiệm, hai vị đã dành cho giới báo chí các cuộc phỏng
vấn về hiện tình quan hệ giữa Tòa Thánh và Israel, những bước thăng trầm
trong thời gian qua, và viễn tượng tương lai, đặc biệt là vấn đề ký kết
một hiệp định giữa Israel và Tòa Thánh về vấn đề thuế khóa và tài chánh
của Giáo Hội Công Giáo tại Israel, một cuộc thương thuyết dài dẵng từ
13 năm qua, chiếu theo hiệp định cơ bản đã được ký kết trước đó giữa hai
bên.
Hôm 12-6-2012, Ủy ban làm việc thường trực song phương giữa Tòa Thánh
và Israel đã nhóm khóa họp toàn thể tại dinh Tông Tòa ở Vatican. Phái
đoàn Tòa Thánh do Đức Ông Đức ông Ettore Balestrero, Thứ trưởng ngoại
giao Tòa Thánh làm trưởng đoàn, và Phái đoàn Israel do Ông Danny
Ayalong, thứ trưởng ngoại giao làm trưởng đoàn. Mỗi phái đoàn có khoảng
9, 10 người.
Thông cáo chung kết cho biết "trong bầu không khí suy tư và xây dựng,
Ủy ban đã ghi nhận những tiến bộ đáng kể tiến tới việc ký kết hiệp định
về vấn đề thuế khóa và tài chánh của Giáo hội Công Giáo ở Thánh Địa. Cả
hai bên đồng ý về những bước cần thực hiện trong tương lai và ấn định
khóa họp toàn thể lần tới sẽ vào ngày 6-12 năm nay tại trụ sở Bộ ngoại
giao Israel.
Viễn tượng ký hiệp định
Trong cuộc phỏng vấn hôm 11-7-2012 dành cho giới báo chí cạnh Tòa
Thánh, Đại sứ Lewy cho biết hiệp định vừa nói có thể được ký kết trong
khóa họp toàn thể ngày 6 tháng 12-2012 của Ủy ban song phương Israel và
Tòa Thánh. Ông nói: "Tôi rất tin tưởng về việc có thể kết thúc sớm hiệp
định này và tôi không phải là người duy nhất nói điều đó, mà cả các
nguồn của Vatican nữa. Những tiến bộ đã xảy ra gần đây. Các điểm chưa
được giải quyết liên hệ chủ yếu tới các khía cạnh pháp lý chứ không phải
là vật chất và cũng không phải là thiết yếu".
Tuy nhiên, Đức TGM Sứ thần Tòa Thánh, Antonio Franco, tỏ ra dè dặt
hơn ông đại sứ. Trong cuộc phỏng vấn bằng giây nói từ Jerusalem, ngài
cho biết vẫn còn có nhiều điểm còn tồn đọng và hai bên, Israel và Tòa
Thánh, chưa đạt tới một quan điểm chung. Đức TGM nói:
"Vì thế, tôi không nghĩ rằng Hiệp định có thể ký trước tháng 12 năm
nay. Hơn kém chúng tôi đồng ý về nội dung cơ bản của Hiệp định, nhưng
một số vấn đề còn chia rẽ giữa hai bên, không kể thời gian cần thiết để
dịch từ tiếng Anh sang tiếng Do thái, việc dịch này chắc chắn cũng phải
mất một thời gian. Rồi cũng phải đợi các nhà ngoại giao mới được bổ
nhiệm và nhận chức. Về phần tôi, tôi sẽ ở lại Thánh Địa một thời gian
nữa để theo dõi hồ sơ này. Các nơi thánh vẫn là một trong những điểm tế
nhị nhất, nhất là Nhà Tiệc Ly. Điều chắc chắn là, trái với những gì
người ta có thể đọc thấy trên báo chí, Tòa Thánh tuyệt đối không từ bỏ
việc yêu cầu Israel trả lại Nhà Tiệc Ly, nơi đây là tu viện đầu tiên của
dòng Phanxicô ở Jerusalem".
Một số nhận định của Đại sứ Mordechay Lewy
Trong cuộc phỏng vấn, Đại sứ Mordechay Lewy cho biết Nhà Nước Israel
đã quyết định cấp thị thực cho những người có hộ chiếu ngoại giao của
Tòa Thánh mà không cần có sự kiểm soát hoặc thẩm vấn thêm. Theo Ông,
biện pháp như thế đối với Tòa Thánh là "một trường hợp duy nhất" nghĩa
là không một ai, nếu không sinh ra trong một nước mà họ mang hộ chiếu,
có thể được hưởng sự dễ dàng hành chánh như vậy, dù người mang hộ chiếu
ngoại giao Tòa Thánh đến từ một nước thù địch của Israel như Syrie chẳng
hạn.
Đại sứ Lewy cũng trả lời giới báo chí về vấn đề những người thuộc
huynh đoàn thánh Piô 10 có thể tái hiệp nhất với Giáo Hội Công Giáo, ông
tỏ ra tin tưởng về lập trường của Tòa Thánh về quan hệ với thế giới Do
thái và đồng thời cũng chào mừng việc ĐTC mới đây đã Đức TGM Augustine
Di Noia, dòng Đa Minh người Mỹ, làm Phó Chủ Tịch Ủy ban Tòa Thánh
Ecclesia Dei, Giáo Hội của Thiên Chúa, về các tín hữu Công Giáo thủ cựu.
Ông Đại Sứ nhận xét rằng khi bổ nhiệm, Tòa Thánh nhắc đến những quan hệ
chặt chẽ với các tổ chức Do thái, và đây là là điều thật đúng.
Theo thông lệ, ĐTC vẫn tiếp các vị đại sứ cạnh Tòa Thánh trước khi họ
rời nhiệm sở. Đại sứ Mordechay Lewy đã được ĐTC tiếp kiến như vậy khi
ông đến từ giã. nhân dịp này Ngài đã hỏi ông về tình hình cuộc thương
thuyết trong Ủy ban làm việc song phương giữa Tòa Thánh và Israel.
Ông nói với giới báo chí: "Quan hệ ngoại giao cũng được thực hiện
nhất là qua những cử chỉ đầy ý nghĩa. Và cử chỉ ý nghĩa nhất của ĐGH
Biển Đức 16 là giải tỏa lời cáo buộc người Do thái đã gây ra cái chết
cho Đức Kitô trong lịch sử Đức Giêsu thành Nazareth, bộ sách mà ĐGH đã
viết. Ngay sau đó, thủ tướng Bibi Natanyahu đã muốn mừng ĐGH với một cây
ôliu, một biểu hiểu quan trọng của tình bạn.
Đại Sứ Lewy cũng nhắc lại nhiều biến cố thăng trầm trong quan hệ giữa
Do thái và Công Giáo. Ông nhận xét rằng sự hòa giải lịch sử giữa hai
tôn giáo, Công Giáo và Do thái, là một tiến trình dài, đang tiến hành và
có những lúc đầy ý nghĩa như cuộc viếng thăm của ĐGH Biển Đức 16 tại
Israel năm 2009, cuộc viếng thăm của ngài tại Hội đường Do thái ở Roma
năm 2010, ít lâu sau khi Tòa Thánh công bố sắc lệnh nhìn nhận các nhân
đức anh hùng của ĐGH Piô 12, những tiến bộ trong lãnh vực thuế khóa
trong cuộc thương thuyết về hiệp định, sự đơn giản hóa thủ tục cấp thị
thực ngoại giao cho các nhà ngoại giao của Vatican, nhưng nhất là ĐGH đã
tháo bỏ trách nhiệm của người Do thái về việc đóng đinh Đức Kitô. ĐGH
Ratzinger đã chứng tỏ tình bạn đối với người Do thái".
Đại Sứ Lewy cũng nhắc đến những vấn đề đã gây ra tranh luận hoặc
những lúc căng thẳng thực sự giữa hai tôn giáo dưới thời Đức Biển Đức
16, nhưng ông nhắc lại các biến cố đó với giọng hòa dịu. Ví dụ về việc
tái du nhập trong sách lễ la tinh kinh nguyện ngày thứ sáu tuần thánh
cầu cho người Do thái tuy có sửa đổi. Đại sứ nói: "Chúng tôi không được
can thiệp vào kinh nguyện của Công Giáo và Công Giáo cũng không được can
thiệp vào kinh nguyện của chúng tôi vì trong cả hai đều có những điểm
tranh luận. Ngoài ra, tôi không dùng từ bài Do thái nhiều quá vì đã bị
lạm phát."
Nhận định của Đức TGM Franco
Về phần Đức TGM Antonio Franco, nhìn lại thời gian 7 năm làm Sứ Thần
Tòa Thánh tại Israel, ngài nói: "Thời kỳ ấy đã có những lúc đau thương,
như cuộc hành quân "Chì cứng" của Israel tại miền Gaza hồi mùa đông năm
2009, nhưng cũng có những lúc rất khẩn trương với những biến cố như cuộc
viếng thăm của ĐTC Biển Đức 16 tại Thánh Địa, đó là một cuộc viếng
viếng thăm được chuẩn bị với nhiều khó khăn.
Đức Sứ Thần Tòa Thánh nhắc đến những lúc dễ dàng và những lúc khó
khăn trong công việc của ngài về phương diện thực hành và về mặt hành
chánh, trong việc Nhà Nước Israel cấp thị thực nhập cảnh và cư trú cho
các nhân viên của Giáo Hội Công Giáo, có những lúc rất dễ nhưng cũng có
lúc khó khăn. Đàng khác, từ 10 năm nay, tức là từ năm 2002, các nhân
viên của Giáo Hội Công Giáo không còn được bảo hiểm xã hội ở Israel nữa.
Đức TGM nói: "Chúng tôi cũng gặp khó khăn về các trường Công Giáo tại
Israel, các trường này được Nhà Nước Israel trợ giúp, nhưng cũng phải
trả rất nhiều thuế và phí tổn, vì thế học phí trở nên quá đắt đỏ đối với
các tín hữu Kitô địa phương. Do đó, chúng tôi phải hoạt động để các học
sinh có thể kiếm được học bổng.
Một vấn đề khác cũng được đề cập tới trong cuộc phỏng vấn, đó là:
trong thời gian qua, Viện bảo tàng Yad Vashem ở Jerusalem về cuộc diệt
chủng Do thái đã thay đổi ghi chú về vai trò của ĐGH Piô 12 (1939-1958)
trong thời thế chiến thứ 2: ghi chú trước đây kịch liệt phê bình ngài vì
đã không lên tiếng công khai bênh vực người Do thái. Nhưng ghi chú vừa
được sửa đổi, và có phán đoán tương đối nhẹ nhàng hơn. Dầu vậy, việc
thay đổi ghi chú này cũng gây ra tranh luận, chẳng hạn Rabbi trưởng của
Cộng đoàn Do thái ở Roma cho rằng Viện Yad Vashem đã chịu sức ép của
Vatican để thay đổi như vậy, một sự thay đổi ghi chú không nên làm. Về
vấn đề này, Đức Sứ Thần Tòa Thánh nói:
"Chúng tôi có một cái nhìn về hoạt động của Tòa Thánh trong thời thế
chiến thứ 2 không phải là cái nhìn được trình bày trên bảng ghi chú
trước đây ở viện Tad Vashem, và quan điểm của Tòa Thánh cũng không tương
ứng với ghi chú hiện nay tại Viện này, tuy rằng sự thay đổi như thế là
một bước tiến đầu tiên dẫn đến một sự đối thoại thanh thản hơn về vấn đề
này, và để có một sự hiểu biết bao quát hơn.
Ngay từ khi khánh thành viện Yad Vashem với bảng ghi chú về vai trò
của Đức Piô 12, Tòa Sứ Thần Tòa Thánh đã bày tỏ sự bất đồng ý kiến, nhất
là về phương diện lịch sử thời kỳ ấy. Từ sau đó, sự cộng tác được gia
tăng. Ít lâu trước cuộc viếng thăm của ĐGH Biển Đức 16 tại Thánh Địa hồi
tháng 3 năm 2009, đã diễn ra tại Viện Yad Vashem một khóa hội thảo làm
việc với sự tham dự của các sử gia, trong đó có nhiều người bênh vực
quan điểm của Tòa Thánh. Đó là một lúc quan trọng. Dần dần, ý thức về sự
thay đổi chín mùi, mà không liên hệ tới bất kỳ sức ép nào về phía Tòa
Thánh."
G. Trần Đức Anh OP
Nguồn: radiovaticana
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét