Nếu
có ai hỏi tôi về cách tôi cầu nguyện, câu trả lời đơn giản là: Tôi đọc
lời kinh Giêsu. Những ai đã từng nghe nói về câu chuyện của người hành
hương Nga sẽ hiểu điều tôi muốn nói. Lời kinh đó bao gồm việc đọc đi đọc
lại câu: “Lạy Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa, xin thương xót con là kẻ tội lỗi”.
Tôi đã cầu nguyện như thế suốt 40 năm qua, và đã trở nên quá quen thuộc
đến đỗi lời kinh tự động phát ra những khi tôi không bận rộn hay không
suy nghĩ gì. Thỉnh thoảng, việc này hầu như máy móc, chỉ lặp đi lặp lại,
nhưng có lúc nó huy động tất cả sức lực và trở nên mãnh liệt vô cùng.
Tôi hiểu lời cầu này theo cách của riêng tôi. Khi đọc “Lạy Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa”,
tôi ôm trọn cả trời và đất vừa biểu lộ chính Người cho toàn thể nhân
loại theo nhiều cách, dưới nhiều tên gọi và hình thức khác nhau. Tôi
nhận thức rằng Ngôi Lời soi sáng mọi người trong thế gian, cho dẫu con
người không nhận ra Ngôi Lời, Ngôi Lời vẫn hiện diện trong từng người,
nơi thẳm sâu linh hồn họ. Vượt ra khỏi phạm vi của ngôn từ và tư tưởng,
của dấu hiệu và biểu tượng, Ngôi Lời được nói một cách thầm lặng trong
mọi tâm hồn, mọi nơi và mọi lúc. Con người có thể hoàn toàn không nhận
ra hay cố ý phớt lờ, nhưng bất cứ ở đâu hay bất cứ lúc nào, nếu có ai
nghe theo tiếng gọi của sự thật, tình yêu và lòng tốt, tiếng gọi của
những đòi hỏi công lý, quan tâm đến tha nhân, hay chăm sóc những người
thiếu thốn, thì họ đang đáp lại tiếng gọi của Ngôi Lời. Cũng vậy, khi có
ai đi tìm chân thiện mỹ trong khoa học, triết học, nghệ thuật hay thi
ca, thì họ đang làm theo sự linh hứng của Ngôi Lời.
Tôi
tin rằng Ngôi Lời đã làm người nơi Ðức Giêsu Nadarét; trong Người chúng
ta có thể thấy hình thức người của Ngôi Lời, với Người chúng ta có thể
cầu nguyện và nhờ Người chúng ta có được mối tương giao yêu thương. Tuy
nhiên, tôi nghĩ rằng Người tỏ mình ra cho chúng ta bằng những danh xưng
và hình thức khác nhau. Ðiều có thể tính đếm được thì lại quá ít so với
điều không thể tính đếm, đó là lời đáp trả trước huyền nhiệm được dấu
kín trong mỗi tâm hồn. Huyền nhiệm hiện diện nơi mỗi người một khác và
chờ đợi câu trả lời của chúng ta qua đức tin, đức cậy và lòng mến.
Khi đọc “xin thương xót con là kẻ tội lỗi”,
tôi tự liên kết chính mình với tất cả nhân loại từ khởi nguyên của thế
giới, những kẻ đã kinh nghiệm về sự xa lìa Thiên Chúa và chân lý vĩnh
hằng. Là người, tôi nhận thức rằng tất cả chúng ta đều xa lìa Thiên
Chúa, xa lìa cội nguồn của mình. Chúng ta vừa lưu lạc trong thế giới của
bóng mờ, vừa lẫn lộn giữa dáng dấp bên ngoài của con người và sự vật
với thực tại của nó. Nhưng sự vật thường xuyên gây áp lực đòi chúng ta
phải thoát ra khỏi bóng mờ để chạm mặt với thực tại, với sự thật và ý
nghĩa nội tại của cuộc sống chúng ta, để tìm gặp Thiên Chúa hay bất cứ
danh xưng nào mà chúng ta gọi huyền nhiệm đang bao phủ chúng ta.
Vì
thế, tôi đọc lời kinh Giêsu để cầu xin được giải phóng khỏi ảo ảnh của
thế giới này, khỏi vô vàn cảnh hư ảo và phỉnh lừa đang bao vây quanh
tôi. Tôi tìm thấy nơi Giêsu danh xưng mở rộng lòng trí tôi. Tôi xác tín
rằng mỗi người chúng ta đều có ngọn đèn và người hướng đẫn bên trong sẽ
đưa dẫn chúng ta vượt qua bóng mờ và ảo ảnh đang vây bọc chính mình, và
mở rộng lòng trí chúng ta trước chân lý. Ðiều đó có thể xảy ra từng
ngày, từng ngày một, qua nghệ thuật, triết học và khoa học, hay thông
thường qua các biến cố cũng như cuộc gặp gỡ giữa những con người với
nhau. Bản thân tôi nghiệm thấy rằng nguyện ngắm sớm chiều là phương cách
trực tiếp và tối ưu nhất để liên lạc với thực tại. Trong nguyện ngắm
tôi cố gắng vượt qua thế giới giác quan bên ngoài, thế giới tư tưởng bên
trong, để lắng nghe tiếng nói từ bên trong vốn là tiếng vọng của Ngôi
Lời đến từ thinh lặng, an tịnh, khi mọi hoạt động của cơ thể và tâm trí
ngừng nghỉ. Nhờ thế, trong thinh lặng tôi cảm nghiệm sự hiện diện của
Thiên Chúa, và cố gắng giữ nguyên cảm nghiệm đó suốt ngày. Trên xe buýt,
tàu hỏa hay trên máy bay, trong công việc, nghiên cứu hay khi liên lạc
chuyện trò với người khác, tôi cố gắng nhận ra sự hiện diện này trong
mọi người, nơi mỗi vật. Và lời kinh Giêsu giữ tôi trong sự hiện diện đó.
Vì
thế, đối với tôi cầu nguyện là thể nghiệm sự hiện diện của Thiên Chúa
trong mọi tình huống: ồn ào, xáo trộn, bệnh tật, đớn đau và chết chóc,
cũng như bình an, vui mừng, thân thiện, cả trong cầu nguyện và thinh
lặng sự hiện diện của người luôn luôn có đó. Với tôi, lời kinh Giêsu là
phương thế để sống trong sự hiện diện của Thiên Chúa.
Tôi
nhận thấy thật là thuận lợi khi tuân thủ 4 bước của truyền thống cầu
nguyện thời Trung cổ: đọc sách, suy gẫm, cầu nguyện và chiêm ngưỡng. Hầu
hết mọi người cần chuẩn bị cầu nguyện bằng đọc sách. Ðọc Kinh thánh là
cách truyền thống, nhưng không phải để tìm kiếm thông tin, mà với sự chú
ý lắng nghe, nhằm thưởng thức như khi chúng ta đã đọc thơ. Vì lý do này
mà tôi thích bản Kinh thánh duyệt lại (The Revised Verion of the
Bible), là bản bảo tồn được truyền thống phong phú, giàu chất thơ của
Anh ngữ.
Tiếp
theo sau đọc sách là suy gẫm, nhằm ôn lại những điều đã đọc, đào sâu ý
nghĩa và khắc ghi trong lòng; như Ðức Maria hằng ghi nhớ tất cả những
điều ấy trong lòng. Ðó là suy gẫm theo truyền thống: vừa khám phá ý
nghĩa đạo đức và biểu tượng của bản văn, vừa đem ra áp dụng trong đời
sống riêng của mình. Ý nghĩa của biểu tượng vượt ra ngoài ngôn từ và
thiết thân đến đời sống của cá nhân, của Giáo Hội và của thế giới. Sẽ là
một thiếu sót lớn khi mà ngày nay chúng ta có được sự hiểu biết sâu xa
về nghĩa văn tự, lại lãng quên ý nghĩa phong phú và thâm thúy của biểu
tượng muốn hướng chúng ta đến chân lý tối hậu vốn là điều mà Kinh Thánh
biểu lộ.
Kế
tiếp là cầu nguyện (bằng lời). Sự hiểu biết về ý nghĩa sâu xa của bản
văn tùy thuộc vào khả năng tâm linh của chúng ta, và điều này có được
nhờ cầu nguyện. Cầu nguyện là mở rộng con tim và tâm trí cho Thiên Chúa,
tức là vượt ra khỏi lý trí để tự cởi mở trước thực tại siêu nhiên, điều
mà mọi ngôn từ và mọi tư tưởng đang nhắm đến. Ðiều này đòi hỏi một sự
hiến thân – phó thác. Chừng nào mà chúng ta còn ở trong tầm mức của lý
trí, thì chúng ta sẽ bị chi phối bởi cái tôi, tính tự lập và lý trí của
mình. Chúng ta có thể khai thác mọi thứ hỗ trợ cho việc cầu nguyện như
sách chú giải và những hướng dẫn thiêng liêng, nhưng chừng nào mà cái
tôi còn ở vị thế chỉ huy, thì chúng ta vẫn còn bị giam hãm bởi lý trí
với những quan niệm và phán đoán của nó. Chỉ khi nào chúng ta từ bỏ cái
tôi, bản ngã độc lập của mình, và trở về với Thiên Chúa – Ðấng Chí Linh,
thì chúng ta mới có thể đón nhận được ánh sáng, là điều mà chúng ta cần
để hiểu được ý nghĩa sâu xa của Kinh Thánh. Ðó là tiến trình đi từ cầu
nguyện đến sự thâm hiểu, từ khái niệm mông lung đến sự nắm bắt mầu nhiệm
bằng trực giác.
Ðến
đây, chúng ta chuyển qua giai đoạn chiêm ngưỡng. Chiêm ngưỡng là đích
điểm của đời sống Kitô hữu. Ðó chính là sự hiểu biết bằng tình yêu.
Thánh Phaolô thường cầu nguyện cho môn đệ người có được kiến thức và am
hiểu huyền nhiệm Ðức Kitô. Huyền nhiệm Ðức Kitô là chân lý tối hậu, là
thực tại mà con người khao khát. Và huyền nhiệm này được cảm nhận bằng
tình yêu. Yêu là ra khỏi chính mình, là hiến mình, là để cho chân lý và
thực tại điều khiển mình. Yêu thì không giới hạn nơi một con người hay
một vật thể nào, nhưng vươn ra tới vô tận và vĩnh hằng. Ðó là chiêm
ngưỡng. Chiêm ngưỡng không phải là thành tựu đạt được do chúng ta, mà là
ơn ban cho chúng ta khi chúng ta ra đi. Chúng ta cần phải từ bỏ mọi
thứ: ngôn từ, ý niệm, hy vọng, lo sợ hay tất cả sự quyến luyến với chính
mình hay bất cứ tạo vật trần thế nào, và để cho huyền nhiệm thiên linh
chiếm hữu cuộc đời chúng ta. Tình trạng này giống như sự chết hay một
dạng của nó. Ðó là cuộc chạm trán với bóng tối, vực thẳm và trống rỗng.
Ðối đầu với trống rỗng, như nhà thần bí Augustine Baker là một đan sĩ
người Anh đã nói: “Ðó là cuộc hội ngộ giữa hư không với Hư Không.” (It
is the union of the nothing with the Nothing).
Ðây
là mặt trái của chiêm ngưỡng. Mặt tích cực tất nhiên là điều tương
phản: thành đạt, viên mãn, khôn ngoan, hạnh phúc bất diệt; đấy cũng là
câu trả lời cho mọi vấn đề, là sự an bình trổi vượt mọi hiểu biết của
trí tuệ, là niềm hoan lạc của sự sung mãn tình yêu. Thánh Phaolô đã tóm
tắt kinh nghiệm đó trong thư gửi giáo đoàn Êphêsô, như một thí dụ điển
hình nhất của sự hiểu biết Kitô giáo: “Tôi quỳ gối trước mặt Chúa Cha,
là nguồn gốc mọi gia tộc trên trời dưới đất. Tôi cầu xin Chúa Cha, thể
theo sự phong phú của Người là Ðấng vinh hiển ban cho anh em được củng
cố mạnh mẽ nhờ Thần Khí của Người, để con người nội tâm nơi anh em được
vững vàng. Xin cho anh em, nhờ lòng tin, được Ðức Kitô ngự trong tâm
hồn; xin cho anh em được bén rẽ sâu và xây dựng vững chắc trên đức ái,
để cùng toàn thể các thánh, anh em đủ sức thấu hiểu mọi kích thước dài
rộng cao sâu, và nhận biết tình yêu của Ðức Kitô, là tình yêu vượt xa sự
hiểu biết. Như vậy anh em sẽ được đầy tràn tất cả sự viên mãn của Thiên
Chúa.”
Bede Griffths, In Jesus’ Name, Monos No 9-94
Lm Phạm Quang Long dịch với sự cho phép của Tổng Biên Tập báo Monos
Lm Phạm Quang Long dịch với sự cho phép của Tổng Biên Tập báo Monos
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét