Phỏng vấn giáo sư Bruno Barberis
Vào hạ tuần tháng 5 năm nay giáo sư
Bruno Barberis, chuyên viên nghiên cứu Tấm Khăn Liệm thành Torino, đã thuyết
trình các bài cuối cùng trong chương trình khóa học lấy bằng chuyên môn về khoa
nghiên cứu Tấm Khăn Liệm, do đại học giáo hoàng Nữ Vương các Tông Đồ ở Roma tổ
chức.
Giáo sư Barberis đã bắt đầu nghiên
cứu Tấm Khăn Liệm thành Torino năm 1975, và từ năm 1977 giáo sư là thành viên
“Huynh đoàn Tấm Khăn Liệm Rất Thánh thành Torino” và của “Trung tâm quốc tế
Khoa Tấm Khăn Liệm học”, là cơ quan tổ chức các cuộc nghiên cứu và tìm hiểu Tấm
Khăm Liệm. Giáo sư là tác giả của hơn 20 cuốn sách và hơn 150 bài viết về Tấm
Khăn Liệm trên bình diện khoa hoc cũng như trên bình diện phổ biến kiến thức
đại đồng. Các bài nghiên cứu này được đăng trên các tạp chí khoa học và nhật
báo Italia và quốc tế. Giáo sư cũng đã chủ tọa 2.000 buổi diễn thuyết về Tấm
Khăn Liệm trong nước Itaia cũng như tại hải ngoại.
Sau đây là phần hai cuộc phỏng vấn
giào sư dành cho hãng thông tấn ZENIT ngày 9 tháng 6 năm nay.
Hỏi : Thưa giáo sư
Barberis, theo kinh nghiệm của giáo sư, khoa học và đức tin đối thoại với nhau
hay chống đối nhau?
Đáp: Tương quan
giữa đức tin và khoa học là một đề tài vô cùng thời sự. Vì trong thời đại của
chúng ta thường có các mâu thuẫn và lập trường chống đối liên quan tới các đề
tài như vậy. Việc phổ biến trên Internet, các cuộc tranh luận trên đài truyền
hình, các bài viết trên báo chí đã góp phần một cách đáng kể vào việc quảng bá
các đề tài này, ngay cả giữa những người không bao giờ chú ý đến, hay không đọc
sách về các đề tài đức tin và khoa học. Nhưng người ta cũng ghi nhận nguy cơ
của việc thông tin xấu, vì rất thường khi những người được mời phát biểu về các
đề tài này lại không phải là các chuyên viên, và họ cũng không có sự khách quan
và phương pháp sít sao cần thiết.
Và như thế người ta thường chứng
kiến các cuộc tranh luận xung đột, trong đó người ta bênh vực các ý kiến tiên
thiên và hầu như luôn luôn thiếu sự nghiêm chỉnh, thiếu các lý luận và các suy
diễn nghiêm xác. Do đó ít khi người ta có được các suy tư đúng đắn liên quan
tới khoa học và đức tin, nhằm mục đích minh giải và kiểm thực xem có khả năng
đối thoại xây dựng và hội nhập hay không. Và đây là điểm nòng cốt. Có đúng thật
là khoa học và đức tin không thể hòa hợp với nhau được như nhiều người chủ
trương hay không? Có đúng thật là các khám phá khoa học có thể cho phép con
người hiểu biết tất cả sự thật liên quan tới cuộc sống của mình cũng như ý
nghĩa của tất cả những gì bao quanh, và do đó đức tin cùng lắm chỉ là một cái
gì thuần túy chủ quan và riêng tư thôi hay không?
Hỏi: Thưa giáo
sư, nếu đức tin và khoa học có tương quan với nhau, thì tương quan ấy bao gồm
bao nhiêu loại?
Đáp: Ông Ian
Barbour, một học giả người Mỹ, đã đưa ra giả thuyết bốn loại tương quan khác
nhau giữa khoa học và đức tin: tương quan xung khắc, tương quan tùy thuộc,
tương quan đối thoại và tương quan hội nhập. Ngày nay, xem ra hai kiểu xung
khắc và tùy thuộc thắng thế. Nhưng phải hỏi xem có thể có một cuộc đối thoại
ích lợi và xây dựng, hay hơn nữa, một sự hội nhập đích thật của hai tri thức
trong một viễn tượng liên ngành hay không. Đây là các câu hỏi nền tảng mà chúng
ta không thể tránh né, trong tư cách là các thành phần của xã hội trong đó
chúng ta sống, và như là các cá nhân phải suy tư về nền tảng cuộc sống là người
của chúng ta, và về ý nghĩa cuối cùng của cuộc sống trong vũ trụ mênh mông bát
ngát bao quanh chúng ta.
Một trong các giáo sư thường đề cập
tới vấn đề này là giáo sư Joseph Ratzinger, tức Đức Đương Kim Giáo Hoàng Biển
Đức XVI, trong rất nhiều sách vở, và các tài liệu chính thức cũng như các diễn
văn. Các diễn văn ý nghĩa nhất đã được thu thập trong một cuốn sách hay của ông
Umberto Casale tựa đề “Đức tin và khoa học. Một cuộc đối thoại cần thiết”.
Trong số các diễn văn của Đức Thánh
Cha mà tôi muốn nhắc tới, có bài thuyết trình mà Đức Hồng Joseph Ratzinger đọc
tại rạp hát Regio ngày 12 tháng 6 năm 1998, nhân dịp ngài đến viếng Tấm Khăn
Liệm thành Torino. Đức Hồng Y Ratzinger nói: “Nếu con người không thể tự vấn
một cách có lý lẽ về các điều nòng cốt của cuộc sống, về nguồn gốc, vận mệnh,
về cái nó phải và có thể làm, mà phải để các vấn đề định đoạt này cho một tâm
tình tách rời khỏi tôn giáo, thì khi đó nó không nâng cao lý trí, mà lấy mất đi
phẩm gía của lý trí. Sự tan rã của con người được đưa vào như thế đồng thời làm
nảy sinh ra bệnh tật của tôn giáo và bệnh tật của khoa học”. Rồi Đức Hồng Y nói
thêm: “Không có sự lựa chọn nào khác, lý trí và tôn giáo phải trở lại với nhau,
mà không tan biến trong nhau... Điều này liên lụy tới con người và liên lụy tới
thế giới”.
Hỏi : Thế riêng
cá nhân giáo sư, thì giáo sư nghĩ gì về vấn đề này?
Đáp : Tôi đã
không bao giờ nghĩ rằng giữa đức tin và khoa học có sự không thể hòa hợp được,
miễn là luôn luôn có sự tôn trọng lẫn nhau giữa hai lãnh vực. Khoa học là nguồn
mạch các giá trị của sự hiệp thông, chứ không phải là sự đối kháng với các giá
trị của đức tin. Trong mỗi lãnh vực của khoa học, nhờ các nghiên cứu và tìm
hiểu con người đã từ từ ý thức được mình là nơi chứa đựng một đặc ân duy nhất:
đó là có thể đọc ra cái luận lý của Vũ trụ, nghĩa là của thực tại trong đó
chúng ta sống. Đàng khác, khoa học không thể chứng minh được sự hiện hữu của
Thiên Chúa, và cũng không thể chứng minh được sự không hiện hữu của Thiên Chúa.
Khoa học chỉ có thể tìm hiểu các hiện tượng xảy ra trong thiên nhiên. Đức tin
là một ơn của Thiên Chúa, và nó cho phép chúng ta bước vào trong thế giới của
sự siêu việt để thử hiểu biết và lãnh hội được ý nghĩa của nó.
Khoa học gia Galileo Galilei đã có
các kiểu diễn tả nổi tiếng về việc phân chia nhiệm vụ giữa khoa học và đức tin
và tính cách bổ túc cho nhau của chúng. Ông nói như sau: “Ý của Chúa Thánh Thần
là dạy cho chúng ta biết lên trời thế nào, chứ không phải trời đi như thế nào”;
“Thánh Kinh và thiên nhiên đều bắt nguồn từ Ngôi Lời Thiên Chúa: Thánh Kinh như
là lời Chúa Thánh Thần đọc cho mà viết, thiên nhiên như là kẻ rất vâng lời thi
hành các mệnh lệnh của Thiên Chúa”. Nếu khi đọc các chương đầu của sách Sáng
Thế, mà chúng ta yệu sách tìm thấy nơi đó một miêu tả khoa học đúng đắn việc
tạo thành Vũ trụ và sự phát triển của sự sống trên trái Đất này, thì chúng ta
phạm một lỗi lầm lượng định nghiêm trọng. Lý do là vì các trang sách đó là một
suy tư thần học tuyệt diệu đã được các soạn giả sống nhiều thế kỷ trước Chúa
Kitô biên soạn ra, chứ không phải là một khảo luận về vũ trụ học.
Đức Gioan Phaolô II đã nói với các
tham dự viên một đại hội các khoa học gia như sau: “Khoa học và đức tin đều có
gốc rễ trong một ơn tuyệt vời mà Đấng Tạo Hóa đã ban cho con người: đó là lý
trí. Khoa học và đức tin, cả hai đều không thể thiếu để con người có thể tiến
triển trong sự hiểu biết một cách trọn vẹn, bằng cách phát triển tất cả con
người, chứ không phải chỉ phát triển một phần của nó mà thôi”.
Hỏi : Như thế
khi áp dụng các điều trên đây vào việc nghiên cứu Tấm Khăn Liệm thành Torino,
chúng ta cũng phải chú ý tới hai bình diện, có đúng thế không thưa giáo sư?
Đáp: Vâng, đúng
thế. Việc đọc hiểu, nghiên cứu và suy niệm về hình người trên Tấm Khăn Liệm
thành Torino, một cách nòng cốt, dẫn đưa tới hai bình diện suy tư. Một đàng,
việc nghiên cứu hình diễn tả một lợi ích rất cao trên bình diện khoa học. Nhất
là trong bốn mươi năm qua các nhà khoa học đã tìm hiểu cặn kẽ các đặc tính và
nguồn gốc của nó, bằng cách đưa ra các nghiên cứu trong các lãnh vực khác nhau
của khoa học như: vật lý, hóa học, sinh học, tin học, y khoa, thống kê vv... Vì
thế trong các năm này Tấm Khăn Liệm đã là trung tâm của một cuộc thảo luận rộng
rãi, sôi nổi, có thứ tự trên bình diện khoa học và liên ngành.
Đàng khác, truyền thống đã luôn luôn
coi Tấm Khăn Liệm như là khăn liệm xác Đức Giêsu thành Nagiarét, và trong thời
gian mới hơn sau này việc đồng hóa đó đã có được các kết quả đáng kể từ các
nghiên cứu chú giải Kinh thánh. Và điều này đã lôi kéo sự chú ý của lãnh vực
đức tin Kitô và mở ra một cuộc thảo luận sôi nổi về tương quan giữa Tấm Khăn
Liệm và đức tin. Các cuộc trưng bầy mới đây vào các năm 1998, 2000 và 2010 đã
góp phần vào việc minh nhiên ý nghĩa mục vụ và tinh thần của Tấm Khăn Liệm. Hai
kiểu hiểu việc tìm tòi về Tấm Khăn Liệm thường gặp phải các đụng độ đôi khi
chia rẽ cả các nhân viên làm việc nghiên cứu cũng như dân chúng.
Tấm Khăn Liệm là đối tượng của đức
tin, của lòng sùng kính hay là đối tượng của lợi ích khoa học và nghiên cứu?
Rất thường khi trong các năm qua hai kiểu tìm hiểu tấm Khăn Liệm đối nghịch
nhau, như thể là một kiểu phải nhất thiết loại trừ kiểu kia, vì không thể hòa
hợp với nhau. Và thế là nó đã dấy lên một cuộc tranh luận nóng bỏng, có lẽ chưa
từng có trong quá khứ, nhờ các phương tiện truyền thông tân tiến cũng như bởi
sự chú ý mà các lần trưng bầy cuối cùng đã khơi dậy trên bình diện quốc tế.
Thật là nguy hiểm, khi đối chọi kiểu
tìm hiểu khoa học với kiểu tìm hiểu tôn giáo, bởi vì một đàng người ta có nguy
cơ giản lược Tấm Khăn Liệm thành “một đồ vật chết”, một hình ảnh chỉ có ý nghĩa
trong nó và cho nó, mà không gọi hỏi cuộc sống chúng ta; đàng khác là nguy cơ
biến Tấm Khăn Liệm thành một loại ngẫu tượng phục vụ cho các luận thuyết tiên
thiên và bị lèo lái. Tôi xác tín sâu xa rằng phó thác việc trình bày tấm Khăn
Liệm cho một kiểu tìm hiểu triệt để khoa học hay triệt để mục vụ không thôi,
thì không đúng đắn, cũng không ích lợi cho những người nhận là các nhà khoa học
cũng như dân chúng.
(ZENIT 8-6-2012) (2/3)
Linh
Tiến Khải
(Nguồn:
RV)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét